De gemeente en organisaties op het gebied van ouderen(zorg) bekijken momenteel in hoeverre een moderne variant van het verdwenen bejaardenhuis in de toekomst tegemoet kan komen aan de wensen van eventuele bewoners en zorgverleners. Hoewel vroeger vak verguisd door senioren die zich ‘nog veel te goed’ voelden voor een plek tussen ‘oude mensen’, wordt er nu met weemoed op teruggekeken.
Zaanstad had vorig jaar 29.700 inwoners van 65 jaar en ouder en dat worden naar verwachting in 2040 circa 90.000 huishoudens op rond 190.000 inwoners. Verreweg de sterkste groei zal optreden onder personen en huishoudens vanaf 75 jaar. Het aandeel 75-plussers loopt in die periode op van 8,5 naar 11,4 procent van alle inwoners en het aantal huishoudens gaat van 13,2 naar 18,4 procent van het totaal.Zaanstad heeft een Stedelijk aanjaagteam op daarop te kunnen anticiperen. Kerndoelen zijn dat mensen zoveel mogelijk in de eigen wijk kunnen blijven als zij ouder worden en dat er passende woningen en woonvormen voor hen zijn in een veilige en toegankelijke omgeving, met een gevarieerd zorg-, voorzieningen- en dienstenaanbod.
Verschillende behoeften
Het aanjaagteam richt zich mede op het in beeld krijgen van de verschillen tussen ouderen en de behoeften van de verschillende groepen. Daarvoor is onder andere gekeken naar de wijkopbouw en verschillen tussen wijken, de opgaven en is er gesproken met de doelgroep. Om vraag en aanbod voor wonen met zorg onder huishoudens van 65-plussers beter op elkaar te laten aansluiten zouden er
tussen 2022 en 2040 in Zaanstad 5580 woningen voor ouderen met een zorgvraag bij moeten komen: 890 geclusterde ouderenwoningen, 970 aangepaste woningen en 3720 nultredenwoningen. Wat de eerste categorie betreft is verreweg de grootste behoefte aan huurwoningen en dan bij voorkeur sociale huur. Bij koopwoningen gaat het in de beide andere categorieën voornamelijk om het goedkopere segment.
Nultreden- en meer op ouderen gerichte woningen zijn opgenomen in meerdere (ver)bouwplannen van Zaanstad. Een aantal concrete voorbeelden uit 2023:
- Bij het nieuwbouwproject Jonker Juffer wordt een wooncomplex voor senioren gerealiseerd. Zorggroep Zaanstreek neemt hier woningen af. Ook faciliteert deze instelling een ontmoetingsruimte in de plint en komt er eerstelijnszorg in de vorm van een huisartsenpraktijk en een fysiotherapeut;
- Mogelijk een complex voor senioren aan de Markstraat in Wormerveer, achter de voormalige basisschool Toermalijn;
- Mogelijk nieuwbouw door De Zorgcirkel en een basisschool in één gebouw op de Behouden Haven.
Inwoners en organisaties van ouderen vragen aandacht voor de terugkeer van het ‘ouderwetse’ verzorgingshuis, met 24/7 zorg op afroep wanneer die nodig is en buiten de huidige werkwijze met indicaties en kantoortijden. Onder leiding van een projectleider van de gemeente is daarom eind 2023 met een aantal partijen (Leviaan, De Zorgcirkel, Parteon) gestart met een onderzoek naar de mogelijkheid om met gezamenlijke ‘wooncirkels’ te werken. Dat is een door Leviaan uitgewerkt concept waarbij mensen zelfstandig (gezamenlijk) wonen rondom een kern van waaruit zorg geleverd wordt.
Goede voorbeelden
Een lichtend voorbeeld van een moderne aanpak is de Amandelbloesem in Wormerveer, waar sprake is van een unieke samenwerking tussen zorgorganisaties, de woningcorporatie, vrijwilligers en de gemeente om een plek te maken voor ouderen, jongeren met een ‘rugzakje’ en buurtbewoners. Ook op de woonzorglocatie Westerwatering van Evean wonen verschillende groepen mensen bij elkaar en wordt gebrainstormd over manieren om dat verder uit te breiden.
