De ‘ongekende prijsstijging’ van twaalf procent in stad- en streekvervoer is de Vervoerregio Amsterdam in het verkeerde keelgat geschoten. ‘Terwijl de kranten vol staan over de ophef rond het terugdraaien van de accijnsverlaging, is het muisstil over de aanstaande prijsverhoging in het regionale OV,’ sputtert het samenwerkingsverband waar ook Zaanstad deel van uitmaakt.
Bij ongewijzigd Rijksbeleid gaan de prijzen in het stads- en streekvervoer in 2024 met twaalf procent omhoog, na dit jaar al met zeven procent te zijn gestegen. De provincies en vervoerregio’s roepen de Tweede Kamer op om op Prinsjesdag in te grijpen. ‘Na een eerdere BTW-verhoging komt er nu in twee jaar tijd nog eens een 20 procent bij. Zo jaag je mensen het OV uit,’ is het gezamenlijke standpunt. De vervoerders zeggen genoodzaakt te zijn om de prijzen te verhogen om de forse kostenstijgingen van afgelopen jaren te compenseren, onder andere voor energie en personeel.
Reizigersaantallen
Daarnaast stijgen de reizigersaantallen weliswaar, maar liggen de cijfers nog niet op het niveau van pre-corona. De decentrale overheden hebben zelf geen middelen om de draconische prijsstijging te verzachten, omdat zij de afgelopen coronajaren alle beschikbare middelen en extra middelen al hebben aangewend om de dienstverlening aan de reizigers op peil te houden. Er ligt al een goed plan om het OV weer op de rails te krijgen. Afgelopen april hebben vervoerders, decentrale overheden en het Rijk namelijk een pakket samengesteld om dit voor elkaar te krijgen.
Mogelijkheden
Onderdeel van het pakket waren onder andere een ‘groen kaartje’ door vervoerders, hogere Rijksuitkeringen voor het OV aan decentrale overheden, fiscale maatregelen die OV-gebruik stimuleren, uitstel van de herijking van het OV-studentencontract tussen Rijk en vervoerders en het voortvarend terugdringen van de personeelstekorten. Vóór het zomerreces heeft de Tweede Kamer zich unaniem uitgesproken tégen de verschraling van het OV, maar desondanks heeft het kabinet nog niets ondernomen.
Pijler
Zowel decentrale overheden als stads- en streekvervoerders hebben steeds benadrukt dat OV geen doel op zich is, maar een pijler onder verschillende andere maatschappelijke opgaven. Goed OV draagt bij aan participatie, armoedebestrijding en brede welvaart, want miljoenen mensen gaan er dagelijks mee naar hun werk, onderwijs, zorgverlener eb voor recreatie. Ook draagt het bij aan verduurzaming, want het OV ligt ver voor op verduurzaming ten opzichte van het wagenpark. Het is bovendien een ruimte-efficiënt vervoermiddel in dichtbevolkte bieden en niet zelden de enige ‘lifeline’ met de buitenwereld voor mensen zonder alternatief. De decentrale overheden roepen de Kamer met klem op om de prijsstijging te dempen en alsnog de portemonnee te trekken voor de eerder gemaakte set afspraken.
