Omwonenden van de Willem Dreeslaan 10 in Zaandijk, een perceel dat de gemeente middels een openbare aanbesteding heeft te koop heeft gezet, willen dat verkoop van tafel gaat omdat er maar één inschrijver was. Zij gingen er vanuit dat ze uiteindelijk drie plannen voorgelegd zouden krijgen om uit te kiezen. Ergo: de tender is mislukt.
De omwonenden vinden dat zij het enige plan dat er zo meteen ligt niet kunnen beoordelen, omdat ze het niet kunnen vergelijken alternatieven. Maar de uitkomst is evenmin in het belang van de gemeente Zaanstad, zo schrijven ze: ‘De ontwikkeling van het perceel Willem Dreeslaan 10 maakt deel uit van het grotere gebied rondom de Zaandijkerkerk, waarvoor door uw gemeente een ambitieus kwaliteitskader is opgesteld. Om tot een optimale invulling van het perceel te komen zult ook u er veel belang aan hechten dat zoveel mogelijk inschrijvers worden uitgedaagd hun plannen in te dienen.’
Geheime minimale grondprijs
De Zaandijkers vermoeden dat potentiële inschrijvers zich hebben laten afschrikken omdat er in de aanbesteding geen minimale grondprijs is genoemd. Daardoor werd meedoen een sprong in het duister. Ze roepen nog eens de belofte in herinnering dat de gemeente een aantal aspecten van de ingediende plannen zou laten meewegen.
Elk ingediend plan kon maximaal 100 punten kon verdienen, waarvan:
- Maximaal 10 voor het (hoogste) bod op de grond
- Maximaal 30 voor het meest energiezuinige plan
- Maximaal 30 voor het best bij de plek passende ontwerp (architectonisch/stedenbouwkundige kwaliteit)
- Maximaal 30 voor het oordeel van de omwonenden
‘Expliciet is toegelicht dat grondopbrengst nadrukkelijk niet het enige of doorslaggevende criterium zou zijn, maar dat met name aspecten als duurzaamheid, kwaliteit van het ontwerp en het oordeel van de omwonenden zwaar zouden wegen. Het oordeel van het collectief van de omwonenden (37 huishoudens in totaal) zou voor in theorie voor 30 procent (bij een eensluidend oordeel) invloed hebben op de besluitvorming,’ aldus de omwonenden in een brief aan de gemeenteraad.
Voorselectie
‘Ook werd ons uitgelegd dat er na sluiting van de inschrijving door de gemeente een voorselectie zou plaatsvinden op basis van de eerstgenoemde drie criteria, waarna drie plannen aan ons zouden worden gepresenteerd.’
Minimale grondprijs?
Maar op 18 januari kantelde de hele zaak: er bleek maar één inschrijver te zijn die de minimumgrondprijs wilde neerleggen, schreef de gemeente. Dat nu intrigeerde de omwonenden en ze gingen op onderzoek uit. Had immers een potentiële inschrijver hen niet laten weten dat de minimaal verlangde grondprijs geheim werd gehouden en dat hun voornemen om in te schrijven daarop stukgelopen was?
Er werd navraag gedaan bij een aantal geïnteresseerde maar afgehaakte inschrijvers. De gemeente bleek vooraf een geheime minimumgrondprijs bij de notaris te hebben vastgelegd, wat volgens het Aanbestedingsinstituut (in het leven geroepen door Bouwend Nederland om namens de bouwsector de kwaliteit van aanbestedingen te bewaken) een hoge drempel opwerpt voor potentiële inschrijvers.
Prijs achteraf enige criterium?
Dat er waarschijnlijk plannen van inschrijvers zijn afgewezen omdat ze niet aan het minimaal verlangde grondbod voldeden, waardoor de kwaliteit van hun plannen niet eens in overweging is genomen, is volgens de omwonenden in strijd met alle afspraken en gewekte verwachtingen.
Bovendien vinden ze dat het ‘hoogst twijfelachtig’ is geworden – en in elk geval niet te controleren – of voor de ontwikkeling van de Willem Dreeslaan 10 een optimaal resultaat is bereikt. En ‘aan het eind van de rit is gebleken dat de grondprijs (die slechts voor tien punten ofwel tien procent van invloed zou zijn op de selectie) voor 100 procent doorslaggevend is.’
Verbijstering
De omwonenden zijn verbijsterd door de gang van zaken en voelen zich in de maling genomen, ‘ongeacht het feit dat ook de gemeente een ander verloop van het proces voor ogen zal hebben gestaan’.
