Geen grote obstakels om leerlingen basisscholen te laten gymmen

De circa 153.000 inwoners van Zaanstad hebben 37 binnensportaccommodaties tot hun beschikking die worden geëxploiteerd door het gemeentelijk Sportbedrijf en daarnaast nog enkele voorzieningen van andere organisaties. De gemeente liet uitzoeken hoe het met de bezettingsgraad van de eigen gebouwen gesteld is en of basisschoolleerlingen voldoende mogelijkheden voor gymlessen hebben. Grote obstakels zijn niet gevonden.

Volgens de gemeentelijke verordening mag de loopafstand tussen basisscholen en gymzalen niet meer dan een kilometer bedragen bij ten minste twintig klokuren bewegingsonderwijs. Uit onderstaande tabel blijkt dat geen van de elf scholen die verder dan 1000 meter van hun gymzaal verwijderd is ook maar bij benadering aan die twintig uur komt.

Bij ten minste vijftien klokuren gym geldt een maximale loopafstand van 3,5 kilometer en een dergelijke afstand is alleen van toepassing bij openbare basisschool Theo Thijssen in West-Knollendam, die echter slechts drie klokuren gebruik maakt van gymzaal aan de Komarowlaan in Krommenie. Daar gaan de kinderen met de bus naartoe. Overigens wordt de Komarowlaan vervangen door de nieuwe gymzaal bij zwemcomplex De Crommenije.

Meer bewegingsonderwijs

In Zaanstad geldt voor het basisonderwijs een minimum  van anderhalf uur gym per week per groep van zes jaar en ouder. Voor het speciaal onderwijs gaat het om 2,25 klokuur. In februari 2016 is in de Tweede Kamer een wetsvoorstel ingediend om het aantal uren bewegingsonderwijs in het primair onderwijs te verhogen naar drie uur per week. Hierover is nog geen besluit genomen, maar als dit wetsvoorstel wordt goedgekeurd heeft dat gevolgen voor de afstemming van vraag naar en aanbod van binnensportaccommodaties.

Nader onderzoek

Wat de gevolgen zijn voor Zaanstad dient dan nader onderzocht te worden, maar er hoeft niet meteen sprake te zijn van alarmfase 1: meer bewegen hoeft niet altijd in een gymzaal, maar kan ook worden ingevuld met buitensport of activiteiten op het schoolplein.

Knel- en aandachtspunten

Op basis van alle verzamelde gegevens is een aantal knel- en aandachtspunten in kaart gebracht. Die hebben enerzijds te maken met een soms matige tot minimale bezetting van indoor sportvoorzieningen tijdens de onderwijsuren en anderzijds met een soms maximale bezetting, waardoor scholen niet het aantal gewenste uren bewegingsonderwijs kunnen inroosteren. De volgende accommodaties hebben een matige tot minimale bezetting:

• Gymzalen de Blauwe Ring Ayundo en Octant. Beide gymzalen worden zowel tijdens de onderwijsuren als tijdens de verenigingsuren matig tot minimaal bezet.
• Gymzaal Blijdschapstraat heeft een matige bezetting tijdens de onderwijsuren, maar een redelijke tot goede bezetting tussen 15:30 en 22:30 uur.
• Gymzalen Parkrijk 1 en 2 (De Kaaik) worden zowel tijdens de onderwijsuren als tijdens de verenigingsuren matig tot minimaal bezet.
• Gymzaal Veldbloemenweg (foto hieronder) in Zaandam heeft gedurende de hele dag een minimale bezetting en is een stand-alone zaal.
  

.

• De gymzaal Klipperstraat heeft gedurende de hele dag een minimale bezetting, maar is onderdeel van basisschool Kleurenpracht.
• Sporthal De Tref heeft een lage bezetting tijdens de onderwijsuren, maar wordt voornamelijk in het winterseizoen goed gebruikt in de avonduren.

Wat betreft de leerlingenprognose is het beeld aldus:

De binnensportvoorzieningen

De 37 accommodaties bestaan hoofdzakelijk uit gymzalen (33) en daarnaast zijn er vier sporthallen: de top- en breedtesporthal De Koog in Koog aan de Zaan (foto hieronder), sporthal De Tref, sporthal Zaanstad-Zuid en een sportcomplex met sporthal, gymzaal, turnzaal en vechtsportzaal op het sportcomplex van het Trias VMBO in Krommenie. De Tref is gebouwd in 1977 en heeft volgens de huidige onderhoudsplannen een levensduur tot 2020. Dit betekent dat de sporthal binnen drie jaar is afgeschreven en dat moet worden nagedacht over mogelijke vervanging.

Het gebruik van de binnensportvoorzieningen is gemeten op basis van twee gemiddelde weken in het jaar, te weten de eerste week van november 2015 (winterseizoen) en de eerste week van april 2016 (die hoort bij het zomerseizoen). Omdat sporten als korfbal, handbal en in toenemende mate hockey vooral – en soms uitsluitend – in het winterseizoen gebruik maken van indoorhallen, kunnen in de bezetting grote verschillen tussen de seizoenen optreden.

Hoewel incidenteel binnensportaccommodaties van 8:00 en tot 23:00 uur in gebruik zijn, is voor een genuanceerde beoordeling voor weekdagen gebruikgemaakt van de volgende dagindeling:

• 08:30-15:30 uur onderwijs (gerekend met maximale bezetting van vijf uur);
• 15:30-18:00 uur naschoolse activiteiten (maximale bezetting van 2,5 uur);
• 18:00-22:30 uur sportverenigingen en andere particuliere sportbeoefenaren (maximale bezetting van 4,5 uur).

Voor zaterdagen en zondagen worden gerekend met:

• 08.30-18.00 uur bezetting overdag (maximale bezetting 9,5 uur);
• 18.00-22.30 uur bezetting avond (maximale bezetting 4,5 uur).

Dat levert het volgende beeld op, waarbij blauw staat voor een maximale bezetting (91 procent of meer), groen staat voor een goede bezetting (61-90 procent), oranje voor een redelijke bezetting (41-60 procent) en rood voor een minimale tot beperkte bezetting (40 procent of minder).

Zomerseizoen

Om een zo realistisch mogelijk beeld te geven van het gebruik door de basisscholen is gerekend met een maximale bezetting van 25 uur per week in plaats van de in theorie mogelijke 35 uur in het tijdvak 08:30-15:30 uur. Hierdoor is een maximale bezetting van 140 procent mogelijk. Een bezetting boven de 100 procent geeft aan dat de accommodatie naast het primair onderwijs ook voor andere activiteiten is ingeroosterd, zoals andere onderwijstypen en buitenschoolse opvang.

Andere eigenaren

Naast de accommodaties in beheer bij het Sportbedrijf en de gemeente is er nog een aantal sportaccommodaties binnen de gemeente aanwezig. Mochten zich knel- of aandachtspunten voordoen in het gebruik voor bewegingsonderwijs of binnensport, dan kan volgens een recent onderzoeksrapport nader worden onderzocht of (tijdelijk) van één van deze hallen gebruik kan worden gemaakt.

Het gaat dan om:

• De Volleyhal. Deze sporthal is eigendom van de gemeente, maar wordt beheerd door de stichting Beheer en Exploitatie Volleyhal. De huur- en exploitatieovereenkomsten eindigen in 2018. Naar verwachting zal de exploitatie daarna worden overgenomen door het Sportbedrijf. De volleybalvereniging die gebruik maakt van de Volleyhal maakt ook gebruik van topsporthal De Koog.
• Sporthal de Struijck. Dit is een particulier beheerde sporthal die onder andere wordt gebruikt voor kunstrolschaatsen en rolhockey.
• De sporthal van het Regiocollege. Deze wordt voornamelijk gebruikt voor het eigen onderwijs.
• Accommodaties die vallen onder het schoolbestuur van OVO-Zaanstad, te weten de gymzaal van het Bertrand Russel College, de gymzaal van het Saenredamcollege, de gymzaal in de Rembrandstraat, de gymzaal aan de Van Goghweg en de gymzaal van Saenstroom.
• Het St. Michaël College heeft twee gymzalen in het oude hoofdgebouw en één separate gymzaal in gebruik. Deze worden volledig door de school bezet.
• De sportaccommodaties die vallen onder het schoolbestuur van ZAAM. Dit zijn twee gymzalen die momenteel volledig worden gebruikt door het Pascal College. Deze gymzalen worden incidenteel verhuurd aan omwonende senioren.