Branden, explosies en drie doden, waaronder één in Zaandam. Het aantal ongelukken met drugslabs is het afgelopen jaar verdubbeld ten opzichte van 2021. Zorgelijk, vindt Willem Woelders, portefeuillehouder drugs van de nationale politie. ‘Niet alleen de veiligheid van de criminelen zelf, maar ook van omwonenden is in het geding.’
Een oververhitte ketel knalde op 27 september door een dak in Beesd en dat was is slechts één van de veertien incidenten met drugslabs die de politie het afgelopen jaar registreerde. ‘Drie keer brand, vier keer een explosie en twee keer een situatie met chemische stoom of damp,’ somt Woelders op. In het Friese Haule viel na een chemische ontploffing een dode en een zwaargewonde; in drugslabs in het Groningse Kiel-Windeweer en Zaandam vonden agenten een dode.
Cryptotelefoons
‘Afgelopen jaar hebben we veel invallen gedaan. Niet alleen bij de productielocaties, maar ook bij de mensen in de organisaties erachter. Leiders zijn opgepakt, maar ook de mensen die dit soort labs runnen,’ aldus de politie-expert. Dat gebeurde dankzij de onderzoeken naar ontcijferde cryptotelefoondiensten als EncroChat, Sky en Anom. Ketelbouwers en zogeheten koks zijn onmisbare sleutelfiguren in de drugslabs. Zij kennen de chemische processen en hebben de benodigde ervaring waarmee synthetische drugs kunnen worden gefabriceerd. Ook zij zijn opgepakt. ‘Ons vermoeden is dat in hun plaats onervaren mensen zijn gekomen. Daardoor zien we nu meer incidenten, zoals branden en explosies. Met alle gevolgen voor de omgeving.’
Melden
Drugslabs duiken nu overal in Nederland op. ‘Eerst zagen we ze vooral in het zuiden van het land, nu doemen ze ook op in het oosten en noorden. En in de grotere steden. Daar schuilt een groot gevaar in voor omwonenden. Daarom hameren we er bij het publiek op om verdachte signalen te blijven melden: chemische geuren, afgeplakte ramen en deuren, verdachte personen die op vreemde tijden rondrijden met busjes.’ De recherche kan niet alle tips opvolgen, erkent Woelders. ‘De politie staat op alle vlakken fors onder druk. Maar als de veiligheid van bewoners in het geding is, moeten we handelen. Daarbij zijn de procedures voor wijkagenten en collega’s in de noodhulp helder: niet naar binnen gaan, afzetten en experts erbij halen.’
West-Knollendam
Deze problematiek kan de politie niet alleen aanpakken, benadrukt Woelders. ‘Mensen moeten zich echt realiseren dat dit onderdeel is van zware, georganiseerde criminaliteit met alle uitwassen van dien. Men wil rücksichtlos geld verdienen. Mensen worden klemgezet, bedreigd en geliquideerd. Dit is echt een toonbeeld van ondermijning. Melden helpt echt om dit soort zware criminaliteit terug te dringen.’ Burgemeester Jan Hamming ontkende vorige week dat de gemeente en de politie signalen over een – later in brand gevlogen – drugslab in West-Knollendam genegeerd hebben. Democratisch Zaanstad komdigde daarop aan daar meer onderzoek naar te gaan doen.
