Is de eerste motie, algemene beschouwing of het eerste raadsvoorstel al geschreven door kunstmatige intelligentie en ingediend in de Zaanse raad, vragen de POV het CDA en de VVD zich af. Artificial Intelligence (AI) is overal en daar moet ook de gemeentepolitiek iets mee, vindt het trio. De fracties willen het er daarom in de raad over hebben.
AI kan het raadswerk efficiënter maken maar ook voor ambtenaren is het gebruik van AI nuttig, schrijven ze in een agenda-initiatief. ‘Denk aan het samenvatten van stukken of het schrijven van de transcripten van onze raadsvergaderingen (dit laatste gebeurt reeds). Maar wij moeten ook alert zijn op de risico’s.’ De drie fracties willen van de collega’s weten wat hun wensen zijn voor en gedachten zijn over het verkennen van mogelijkheden voor het gebruik van AI in de gemeentelijke organisatie.
Mogelijkheden
Ze denken daarbij aan het onderzoeken van de mogelijkheden van AI voor een grotere efficiëntie, effectiviteit en een betere service, het identificeren van de risico’s en de uitdagingen die dit met zich meebrengt, en het samenwerken met externe partijen zoals experts op het gebied van AI, universiteiten, andere gemeenten en de private sector. ‘Wij hebben nog niet alle kennis, maar deze is er wel in het land.’ Ook stellen ze het ontwikkelen van een actieplan voor de implementatie van AI binnen de organisatie voor en van een strategie voor het verwerken van feedback en het evalueren van de effecten van AI.
Geld en menskracht besparen
Hoever AI het Zaanse stadhuis al is binnengedrongen is niet duidelijk en daarover wordt meer duidelijkheid gevraagd voorafgaand aan het gesprek in de raadsvergadering. Ook de Rekenkamer was al benieuwd naar de stand van zaken in Zaanstad. Eén van de achterliggende gedachten van de POV, VVD en het CDA voor het aan de orde stellen van AI is dat de techniek de gemeente wellicht geld kan besparen en het capaciteitsprobleem kan terugdringen dat keer op keer wordt aangevoerd als de oorzaak van ongewenste ontwikkelingen.
‘Wat en wie is er nodig om kansen te benutten en tegelijkertijd grip te krijgen en te houden en nooit de menselijke maat uit het oog te verliezen?’ is de kernvraag. En hoe kan voorkomen worden dat AI wordt gebruikt om desinformatie te verspreiden en vooroordelen en stereotypering te voeden? ‘Het is belangrijk om te weten hoe AI beslissingen neemt en op basis waarvan. Wanneer hetgeen je erin stopt niet goed is krijg je ook een product wat niet goed is eruit.’
Verschillende visies
Wat betreft het gebruik van ChatGPT en soortgelijke diensten door de overheid hebben de gemeenten Groningen en Nijmegen al een standpunt ingenomen: terwijl Groningen het gebruik van ChatGPT door bestuurders afraadt, heeft Nijmegen een viertal principes opgesteld die als voorwaarden dienen. Er is al een register voor algoritmes opgezet met als doel het vertrouwen in de overheid te vergroten door overheidsalgoritmes in kaart te brengen en transparantie te bieden. De Autoriteit Persoonsgegevens is de toezichthouder op de naleving en bescherming van persoonsgegevens die worden verwerkt in algoritmes en AI-systemen.
