Het ontwikkelen van een duurzaam exploitatiemodel voor de Zaanse Schans blijkt een uiterst moeizaam gebeuren, maar er komt nu een proef die wellicht het ei van Columbus blijkt te zijn: geen afzonderlijke entreekaarten meer voor de molens en musea, maar verplicht één kaart voor alle betaalde attracties. Nu nog op vrijwillige basis.
De Stichting de Zaanse Schans, het Zaans Museum en de Wind Molen Compagnie (een onderdeel van Vereniging de Zaansche Molen en museum De Zaanse Tijd) hebben daarvoor de handen ineen geslagen. Het doel is om genoeg geld te verdienen om de kosten die de instandhouding van de toeristenmagneet met zich meebrengt te dekken en om de gemeente te verlossen van steeds nieuwe vragen om financiële steun. Het Zaans Museum was de laatste organisatie die de hand kwam ophouden op het stadhuis.
Kwartiermaker
In het vierde kwartaal van 2023 is Anton Kok door de gemeente en de erfgoedpartijen aangesteld als kwartiermaker om de mogelijkheden van een exploitatiemodel te verkennen. De hardnekkige problematiek en vraagstukken op het gebied van leefbaarheid en (verkeers)veiligheid en de bereikbaarheid van de (omgeving van de) Zaanse Schans stonden op de agenda, ook in het licht van de verwachte wereldwijde groei van het toerisme tot 2030. ‘De gesprekken van de kwartiermaker met de erfgoedpartijen, ondernemersverenigingen en bewoners verlopen voorspoedig,’ schrijft het college nu aan de gemeenteraad.
Veel ideeën
Uit de eerste verkenning van de mogelijkheden kwamen ideeën variërend van ‘het laten zoals het is’, ‘het reguleren aan de randen van het gebied’, ‘bezoekers laten bijdragen aan het onderhoud van het gebied door vrijwillige kaartverkoop’, ‘het (partieel) afsluiten – en daarmee het onttrekken aan de openbaarheid – van de Schans met verplichte kaartverkoop’en ‘het spreiden van publiek door te werken met tijdsloten’. De proef met vrijwillige kaartverkoop die van mei tot september gaat duren moet meer duidelijkheid verschaffen over de haalbaarheid en de financiële consequenties.
Monitoring bezoekers
Vragen zoals ‘hoeveel bezoekers kopen daadwerkelijk een vrijwillige kaart?’, ‘welke kosten zijn er gemoeid met de kaartverkoop?’ en ‘welke partijen worden bezocht met de kaart?’ zullen hiermee beantwoord worden. Daarnaast wordt gemonitord hoeveel bezoekers er in het gebied zijn en hoe hun routing is. Inwoners van Zaanstad houden vrije toegang tot de Schans. De prijs van de all-in kaart voor de attracties is nog niet bekendgemaakt. Bezoekers kunnen nu nog de al bekende Schans Card kopen voor 29,50 per persoon (kinderen 20 euro).
