Ongeveer de helft van alle winkeliers in Zaanstad doet de zaak open op zondag, zonder die uren op een andere dag te compenseren. Extra omzet genereren is veruit de belangrijkste reden, maar ook dienstverlening richting de klant is een overweging. En die klant weet dit laatste te waarderen: heel veel Zaankanters gaan op zondag winkelen en zijn daar ook uiterst tevreden over.
Dat blijkt uit het evaluatieonderzoek naar de algemene zondagopenstelling in de gemeente. Die is sinds 1 september 2011 van kracht. In de discussie die eraan vooraf ging bleken vooral de eigenaren van grotere zaken voor en die van kleinere tegen de verruiming van openingstijden te zijn. Bij de keten- en grootwinkelbedrijven (bijna 30 procent van het totale aanbod in Zaanstad) wordt de beslissing om op zondag al dan niet de deuren open te zetten overigens door het hoofdkantoor genomen.
De hoop op extra klandizie en dus een hogere omzet gaf voor veel onafhankelijke winkeliers de doorslag om meer uren te gaan maken: slechts 7,2 procent van hen is vanwege de zondagopenstelling nu op een andere dag in de week gesloten. Niet dat die zondag een goudmijn is – een flink deel van de winkeliers zet dan minder om dan gemiddeld op andere dagen. Niettemin zegt bijna 61 procent dat de totale weekomzet er wel door stijgt.
Werkgelegenheid
En wat heeft dat dan voor gevolgen voor de werkgelegenheid? Ruim 40 procent van de ondernemers die meededen aan de evaluatie zei de zondagsopenstelling met even veel personeel af te kunnen als voorheen, maar een even groot percentage schakelt nu meer personeel in. Dat lijkt er dus op te wijzen dat er banen bij zijn gekomen of personeelsleden meer uren zijn gaan werken.
Voor de winkels die nog steeds dicht zijn op zondag geldt een eenvoudige rekensom: een dag extra open kost meer dan het opbrengt. Maar het belangrijkste aspect is toch dat open zijn op zondag voor hen zou betekenen dat ze dan minder (te weinig) tijd zouden kunnen besteden aan familie en vrienden. Voor een enkeling spelen religieuze overwegingen een rol. En het overgrote deel van de zesdaagse winkeliers zegt geen financiële schade te ondervinden van concurrenten die een andere beslissing hebben genomen.
Nadelen
Ondanks al deze positieve reacties kleven er echter wel degelijk nadelen aan de zondagopenstelling. Een bloemlezing uit de antwoorden van de ondervraagden: geen zondagsgevoel meer, alle dagen lijken hetzelfde; geen tijd meer om wat leuks te doen met je kleinkinderen; sinds de koopzondag is de koopavond veel stiller en de zaterdag stiller; vroeger werkte de mens naar een weekend toe, om met vrienden of met eigen gezin iets leuks (gezelligs) te doen en kwam je tot rust, dat is nu voor velen niet meer mogelijk.
Aan de inwoners van Zaanstad is via de jaarlijkse Zaanpeiling gevraagd of ze gebruikmaken van koopzondagen en hoe ze dat ervaren. Bijna driekwart van de inwoners maakt er gebruik van, en dat aandeel stijgt nog. Ook het aandeel inwoners dat (zeer) tevreden is over de koopzondagen neemt toe: in 2014 ging het nog om 84 procent, in 2015 al om 86 procent.
