Uitbreiding middenspanningsnet Zaandam Zuid vraagt om grote precisie

Om de energietransitie mogelijk te maken en netcongestie te verminderen werkt de gemeente met Liander aan de uitbreiding van het middenspanningsnet in Zaandam Zuid, waar vier onderstations worden gebouwd of uitgebreid. Het eerste tracé, van Oostzaan naar Zaandam West, is uitgewerkt en de vergunningsaanvraag volgt binnenkort.

In heel Zaanstad faciliteert de gemeente de netbeheerders Liander en TenneT met de verzwaring en uitbreiding van het elektriciteitsnet. Het net wordt op verschillende niveaus aangepakt: van het toevoegen en verzwaren van hoogspanningsverbindingen (380 kV) tot verbeteren van het laagspanningsnet in alle buurten met de Buurtaanpak (10 - 20kV). Om het zuidelijk deel van Zaanstad in de toekomst van voldoende stroom te kunnen voorzien worden vier onderstations gebouwd of uitgebreid, die vervolgens via ondergrondse kabels worden aangesloten op het nog door TenneT te verzwaren station Oostzaan. De gemeente is verplicht om deze vitale infrastructuur in haar grond te gedogen.

Station Hemweg

Het eerste kabeltracé verbindt station Oostzaan via de Den Uylbrug met het bestaande elektriciteitsstation Zaandam West. Op dit moment wordt het elektriciteitsnet van Zaanstad aan de zuidkant gevoed vanuit station Hemweg in Amsterdam. Dit verandert door de uitbreiding en verzwaring van het net. In de nieuwe situatie worden onderstations toegevoegd en uitgebreid en gevoed vanuit een verzwaard hoogspanningstation Oostzaan. Hierdoor komen vanuit station Hemweg meer verbindingen beschikbaar voor vermogensuitbreidingen in Amsterdam.

Wat gebeurt waar?

Om het zuidelijk deel van Zaanstad ook in de toekomst van voldoende stroom te kunnen voorzien, worden vier onderstations gebouwd of uitgebreid:

• Onderstation HoogTij wordt nieuw gebouwd;

• Onderstation Zaandam Noord wordt nieuw gebouwd ter vervanging van het oude;

• Onderstation Zaandam West wordt uitgebreid

• Onderstation Zaandijk wordt uitgebreid.

Station Oostzaan wordt door TenneT verzwaard om de benodigde stroom aan te leveren via de tracés en de onderstations aan het elektriciteitsnet in het zuidelijk deel van Zaanstad. 

Schematische weergave van de toekomstige 50kV verbindingen (in groen). Bron: Gemeente Zaanstad

'Doordat we grote stappen zetten in duurzame energieopwekking en een steeds groter wordende vraag naar elektriciteit is er drukte op ons elektriciteitsnet. Door deze netcongestie krijgen niet alle nieuwe ontwikkelingen, zoals nieuwe gebouwen of uitbreidingen van bedrijven, een nieuwe aansluiting van Liander. Door het net te verzwaren en uit te breiden is dit op termijn wel mogelijk. Daarvoor is zowel de realisatie van 50kV-tracés en onderstations (door Liander) als de verzwaring op het hoogspanningsnet (door TenneT) nodig,'schrijft wethouder René Tuijn aan de raad. Het is dus van belang dat beide ontwikkelingen op schema blijven.

Nog geen details 

Het eerste tracé start bij onderstation Oostzaan en loopt via Den Uylbrug naar onderstation Zaandam West. Het ontwerp voor dit tracé is klaar. Details kunnen pas na de vergunningverlening bekend worden gemaakt. Dan start in voorbereiding van de werkzaamheden ook de communicatie aan omwonenden en belanghebbenden. De route tussen Zaandam West en HoogTij wordt momenteel ontworpen. Het streven is om eind 2026 te starten met de werkzaamheden. Het realiseren van het gehele tracé tussen Zaandam West en HoogTij duurt dan ongeveer nog een jaar.

Ondergrondse 50kv verbindingen tussen de onderstations. Bron: Gemeente Zaanstad

'Deze kabeltracés zijn voor Zaanstad van cruciaal belang; zij vormen de hoofdverbinding voor de elektriciteit naar een groot deel van Zaandam. Het gaat om kabels die in de toekomst niet meer kunnen worden verlegd of verplaatst zonder dat daarvoor een deel van de stad zonder stroom komt te zitten. Het is dus van groot belang dat deze kabels zodanig worden aangelegd dat ze duurzaam en veilig aanwezig kunnen blijven. Er wordt gestreefd naar een situatie waar deze kabels gedurende meer dan 50 jaar onder de grond aanwezig kunnen blijven,' schrijft Tuijn.

Duurzame ligging

Een belangrijke afweging is dat de aanwezigheid van de kabels gedurende die halve eeuw zo weinig mogelijk impact heeft op toekomstige ontwikkelingen. 'Bij het ontwerp wordt hoge prioriteit gegeven aan het belang van de duurzame ligging. Planologische ontwikkelingen van Zaanstad, zelfs als deze zich nog in de schetsfase bevinden, zijn in beeld gebracht. Dat geldt voor de eventuele toekomstige verdiepte ligging van de Thorbeckeweg maar ook voor stedenbouwkundige ontwikkelingen langs bijvoorbeeld de Zuidervaart en de Provincialeweg.' 

Op grote diepte

Om de impact op de omgeving zo klein mogelijk houden is ervoor gekozen om de kabels zo veel mogelijk aan te leggen door middel van een zogenoemde gestuurde boring. Daarbij stuurt een speciaal ontwikkelde boorinstallatie met behulp van computers een boorkop met grote precisie onder de grond door. Dankzij deze techniek kunnen de 50kV-kabels op grote diepte worden aangelegd. Op sommige plaatsen is het mogelijk om een diepte van 40 meter te bereiken, ook onder oppervlaktewater.