De financiële bijdrage van het Rijk voor het stimuleren van jongerencultuur heeft sinds 2022 flink wat vruchten afgeworpen in de Metropoolregio Amsterdam en gezorgd voor meer dan 250 initiatieven in de regio, met een totale subsidie van ruim zeven miljoen euro. Zaanstad zette haar bijdrage van bijna acht ton uit de Spuk Jongeren Impuls in drie tranches uit, verdeeld over de jaren 2022 tot en met 2025.
Eén van de opbrengsten van de regeling was in 2023 de oprichting van een tijdelijke jongerencultuurraad, bestaande uit jongeren tussen de veertien en 27 jaar, die werd ingesteld om de gemeente te adviseren over de besteding van de derde en laatste tranche. In 2022 en 2023 namen negen (jongeren)organisaties (Raaz, Zaanstad Live, De Groote Weiver, ZSAlliance, CNCPT, Stichting SiZa, Zaan=Aan, Theatermijn en FluXus) deel aan een pilot voor de Spuk Jongeren Impuls. De leden van de jongerencultuurraad keken ook verder vooruit naar hoe een impuls aan jongerencultuur in de toekomst vormgegeven kan worden, ook na afloop van de regeling.
Zaanstad nam het advies van de jongeren over en steunde vier culturele organisaties die in de periode van oktober 2024 tot en met maart dit jaar verschillende activiteiten organiseerden en actief samenwerkingen aangingen met andere partijen die in het eerste jaar subsidie hadden ontvangen. Zaanstad vroeg de partijen om tien procent van de totale begroting te investeren in professionalisering, zodat het aanbod van de activiteiten verbeterd wordt. Vanwege de behoefte aan een communicatieplatform voor en door jongeren die de culturele activiteiten kon bundelen en communiceren werd Saentje opgestart.
'Als struikelblok werd ervaren dat er op verschillende momenten tijdsdruk werd gelegd op de besteding en uitvoering van de gelden. Indien er meer ruimte was geweest tijdens het proces, dan was er ook bij de aanvragende organisaties minder druk ervaren en was er meer ruimte geweest om tijdens het proces verder na te denken. Dat er uiteindelijk uitstel is gekomen begin 2023 en ook in 2024, gaf al meer rust in de uitvoering,' blijkt uit de evaluatie. 'Verder is het voor de gemeente van belang gebleken om de ambtelijke taal te koppelen aan de taal van de community. Een good practice voor beleidsmedewerkers is om de taal van communities te proberen te begrijpen.'
In het eerste jaar werd via de Spuk Jongeren Impuls onder andere een nieuwe plek voor cultuurdeelname door en voor jongeren gecreëerd, zijn festivals en workshops georganiseerd, talentontwikkelingsprojecten aangeboden, is samengewerkt met het sociaal wijkteam en kregen de podia voor jongeren een impuls. Inhoudelijk was er onder meer aandacht voor crossovers tussen street art, ondernemen, mode en muziek; het gedeelde erfgoed van Suriname en Nederland en het laten excelleren en zichtbaar maken van een groep getalenteerde jonge, beginnende en opkomende creatievelingen en kunstenaars uit Zaanstad.
In de tweede tranche waren de podiumkunsten en The Culture de disciplines die in de aanvragen vaak terugkwamen. Daarnaast was ook inhoudelijke kennisdeling en talentontwikkeling een belangrijk thema bij aanvragers. Een bijzonder project was het interdisciplinair kunstenaarscollectief van hiphopartiest Ella John, die als verbinder voor jongeren in Zaanstad optreedt aan de hand van evenementen en netwerksessies. Momenteel zijn zij met de gemeente in de onderzoeksfase om vanuit hun netwerk cultuurcoaches in te stellen. Zo hebben zij zich ontwikkeld als samenwerkingspartner.