Alarm over ontwikkelingen rond De Held Jozua: 'Bescherm de loodsen'

De verenigingen Zaans Erfgoed en Historisch Zaandam vragen de gemeente om de (hout) loodsen bij molen De Held Jozua in Westerwatering met spoed aan te wijzen als gemeentelijk monument. De molen zelf heeft al een beschermde status als Rijksmonument. Maar de oprukkende bebouwing bedreigt desondanks het voortbestaan.   

'De molen en zijn slagenlandschap met loodsen is al 300 jaar een icoon van het Westzijderveld. De plek heeft zeer hoge geografische / landschappelijke / situationele waarde, omdat de molen nog op de oorspronkelijke plek staat met de oorspronkelijke verkavelingsstructuur, een langgerekt stuk weiland met daaromheen sloten. Bij het ontwikkelen van de wijk Westerwatering is de molen als herkenbaar en onomstotelijk bewijs van de geschiedenis bewaard gebleven. Het ontving de Rijksmonumentenstatus en kon inclusief boomsloot en loodsen voort blijven bestaan,' schrijven de beide erfgoedbeschermers aan het college.

'Het advies was destijds om de molenbiotoop in leven te houden. Monumentale molens in werkzame staat houden is en blijft een belangrijk onderdeel van het Rijkserfgoedbeleid. Zo kan de molen werkend blijven. Met de huidige signalen van losse verkoop van parkeerplaatsen, afsplitsing van eigendom en het verlenen van recht van overpad voor autoverkeer langs de molen lijkt deze balans onherstelbaar verstoord te worden. Onze conclusie is daarmee dat de omschrijving van het landschap en bijgebouwen rondom de molen middels het omgevingsplan onvoldoende bescherming biedt. Het wordt zo voor een werkende molen steeds moeilijker om inkomsten te genereren.' 

De verenigingen spreken van 'een acute dreiging voor het ensemble'. 'Wij willen de (toekomstige) eigenaar behoeden voor het indienen van plannen die ten koste gaan van de monumentale waarden van de aanwezige molen, het slagenlandschap en het Zaanse cultuurlandschap. De bestemming van de loodsen als appartementen of hotelaccommodatie (zonder inkomsten te generen voor de molen) is volstrekt conflicterend. De gemeente heeft in haar omgevingsplan omwonenden de garantie gegeven dat de molen, het landschap en het publieke groen voor hen beschermd worden,' zo wordt in herinnering gebracht. Maar er zijn alarmerende signalen.

'Door de intensivering van appartementencomplexen dan wel een hotel rond de molen en de recent verkochte eigendommen op het Held Jozuapad is er voor het restaurant dan wel toekomstige horeca geen geldige parkeernorm te behalen. De oplossing door te parkeren op eigen terrein door de bewoner achter de molen bedreigt daarbij ook nog eens het model van de Rijksmonumentale molen waar meerdere keren per dag een auto over het terrein en langs de wieken moet gaan rijden.' 

De hoop is erop gevestigd dat een beschermde status voor de loodsen dit onheil kan voorkomen. 'Het zou zeer passend zijn als de houtloodsen terug worden gegeven aan de molen dan wel ingezet worden ten behoeve van sociaal maatschappelijke doelen voor de wijk.' De schuren zijn authentiek en bevinden zich op de oorspronkelijke locatie, heeft onderzoek al uitgewezen.