Het naderende afscheid van burgemeester Peter Tange van Wormerland is voor het Waterlands Archief in Purmerend aanleiding om in ‘zijn’ gemeente een expositie in te richten over de vroegere papierfabriek Van Gelder Zonen in Wormer.
De expositie brengt diverse facetten van het vroegere bedrijf in beeld, waaronder papiermolen De Eendragt, de productie, het papier en de sluiting van de fabriek in 1980. Een serie foto’s met oude en huidige beelden toont de vroegere route naar de fabriek, De weg naar Van Gelder, terwijl in het restaurant de film De papieren wereld uit 1962 wordt vertoond. Foto’s van de fabriek, het personeel en diverse activiteiten roepen ongetwijfeld bij velen herinneringen op. Belangstellenden worden van harte uitgenodigd hun herinneringen aan Van Gelder Zonen op te schrijven in een daarvoor bestemd boek.
Van Gelder Zonen was decennialang een begrip in Wormer en wijde omgeving. En dat sinds 1845, toen drie neven Pieter van Gelder het bedrijf startten in papiermolen De Eendragt in Wormer. Zij hadden die overgenomen van Van Gelder, Schouten & Comp. Wat klein begon, ontwikkelde zich mede door diverse overnames tot de grootste papiermaker van Nederland. De fabriek in Wormer groeide uit tot een indrukwekkend complex, gelegen langs de Westerveersloot die via de Bartelsluis uitmondde in de Zaan. Straatnamen als Kalander, Koperdoek en Papiermakerstraat herinneren aan het bedrijf dat van groot belang was voor de lokale en regionale werkgelegenheid. Al waaierden verschillende bedrijfsonderdelen in de loop der jaren uit over het land, de fabriek in Wormer bleef tot 1980 in bedrijf. Een jaar later werd het moederconcern failliet verklaard.
Nog altijd wonen in Wormer en Zaanstad en omgeving mensen die bij Van Gelder Zonen hun brood hebben verdiend. Zij kunnen er nog over vertellen. Naast mondelinge herinneringen zijn er die van en op papier. Het bedrijfsarchief is terechtgekomen in het Noord-Hollands Archief in Haarlem. Maar er was meer: documenten, waaronder een collectie tekeningen en unieke papierreceptenboeken die op diverse locaties werden bewaard en die terechtkwamen bij de Vereniging tot behoud van Monumenten van Bedrijf en Techniek in de Zaanstreek en het Historisch Genootschap Wormer. Uiteindelijk zijn de verschillende collecties samengevoegd en sinds 2015 ondergebracht in het Waterlands Archief in Purmerend. Daar is alles geïnventariseerd en toegankelijk gemaakt voor raadpleging; een selectie ervan is in februari voor even terug in Wormer.
Burgemeester Tange opent de expositie De weg naar Van Gelder op vrijdag 31 januari, met muzikale begeleiding van het Wormer Mannenkoor De Eendracht onder leiding van Jean Luc Vriend. Van zaterdag 1 februari tot en met zondag 1 maart is de tentoonstelling daarna gratis te bekijken in zorgcentrum Torenerf, Prins van Oranjestraat 1 in Wormer. De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door de gemeente Wormerland, zorgcentrum Torenerf (Zorgcirkel), Annemieke Butter en Cees Kingma.