Zoutdam in IJmuiden nog niet volledig inzetbaar om verzilting kanaal tegen te gaan

De zoutdam in het Binnenspuikanaal van het sluizencomplex in IJmuiden beïnvloedt de waterafvoer via het spui- en gemaalcomplex meer dan vooraf was voorzien. De zoutdam moet de verzilting van het water in het Noordzeekanaal tegengaan door zoutwater terug te pompen naar zee. De dam bevindt zich nog in de testfase.

Omdat waterafvoer de hoogste prioriteit heeft voor Rijkswaterstaat worden er maatregelen genomen om risico’s op wateroverlast te beperken. Door de werking van de zoutdam werd al rekening gehouden met een lager waterpeil in het Binnenspuikanaal. Dit komt door de instroom van zoutwater, dat zwaarder is dan zoetwater en door weerstand van de zoutdam zelf. Uit een eerste analyse bleek dat de zoutdam leidt tot een grotere daling van het waterpeil vlak voor de pompen van het gemaal. Een te laag waterpeil kan schade veroorzaken aan deze pompen.

Schade voorkomen

Om schade te voorkomen kunnen de pompen bij een te laag peil niet op volle kracht draaien. Ook kan het waterpeil minder goed preventief verlaagd worden bij veel neerslag. Hierdoor wordt de waterafvoer via het spui- en gemaalcomplex IJmuiden meer beïnvloed dan vooraf was voorzien. De zoutdam heeft daarmee effect op de beheersing van het waterpeil van zowel het Amsterdam-Rijnkanaal als het Noordzeekanaal. Het spui- en gemaalcomplex speelt een cruciale rol in het waterbeheer in een groot deel van West-Nederland.

Aanbevelingen

Kennisinstituut Deltares heeft in opdracht van Rijkswaterstaat aanbevelingen gedaan om deze zaak aan te pakken. Het gaat om maatregelen op korte termijn, die snel kunnen worden ingezet en maatregelen voor de lange termijn, waarvoor nader onderzoek nodig is. De belangrijkste aanbeveling is het openzetten van de zakdeur van de zoutdam. Hierdoor stroomt zoeter water in de bovenste laag langs de zoutdam, waardoor het waterpeil stijgt en de pompen weer voldoende water kunnen afvoeren.

Andere aanbevelingen gaan over het aanbrengen van een beveiliging van de pompen tegen een te laag waterpeil en het inzetten van de zeesluis voor het afvoeren van water. Ook het op lagere snelheid laten draaien van de pompen is een aanbeveling. Dit betekent wel dat Rijkswaterstaat mogelijk eerder moet starten met het preventief verlagen van het waterpeil.

Noordersluis

Het openzetten van de zakdeur heeft tot gevolg dat de zoutdam nog niet volledig inzetbaar is tegen verzilting door het gebruik van de Zeesluis IJmuiden. Daarom kunnen schepen naast de zeesluis voorlopig ook nog gebruik blijven maken van de Noordersluis.  Rijkswaterstaat zet in op een samenwerking met partners op het gebied van scheepvaart, het Centraal Nautisch Beheer, Port of Amsterdam en de waterschappen.