Zaanstreek lang op de korrel bij geheime diensten

De Nederlandse geheime diensten waren na de Tweede Wereldoorlog bovenmatig geïnteresseerd in de ‘rooie’ Zaanstreek en dan met name in de talloze socialisten, anarchisten en communisten. De Binnenlandse Veiligheidsdienst en de Politie Inlichtingendienst bleven ze zelfs na de val van de Berlijnse Muur op 9 november 1989 nog scherp in het oog houden.

De Zaanse auteur Erik Schaap licht in De geheime dienst en de Zaanstreek (1945-2002)

een flinke tip op van de sluier die decennialang over de werkzaamheden van de BVD en de PID lag. 'De Koude Oorlog duurde eindeloos voort in de hoofden en op burelen van wat wel gekscherend de ‘gleufhoedenbrigade’ is genoemd. Infiltratie, afluisteren, valse voorwendselen, list en bedrog; weinig middelen bleven onbenut om de al dan niet potentieel staatsgevaarlijke tegenstanders in kaart te brengen. Soms ging de bemoeienis zelfs verder dan waar de nazi’s in 1945 eindigden,' schrijft hij.

Zijn boek bevat de nodige onthullingen. Zo werkte een Oostzaanse CPN-wethouder tientallen jaren als BVD-informant. Een junk uit Wormer infiltreerde en provoceerde in opdracht langdurig actiegroepen en politieke partijen. Een voormalige verzetsstrijder werd mede vanwege zijn seksuele gerichtheid op de korrel genomen. Ook het – veelal ongeautoriseerd – binnendringen in onder meer de Zaanse kraak- en vredesbeweging komt aan de orde. 'Het roept de vraag op of de overheid tussen 1945 en 2002 eigenlijk wel greep had op de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Of vond ze het juist een geruststelling dat er een eigenzinnig staatje binnen de staat opereerde?'

De geheime dienst en de Zaanstreek (1945-2002)

is een uitgave van Brave New Books en telt 160 pagina’s. De verkoopprijs bedraagt 17,95 euro. Het boek is verkrijgbaar via iedere Nederlandse boekhandel.