Vanavond dierenriem goed te zien tijdens 'planetenparade'
Er is een 'planetenparade' op komst. Volgens Marc van der Sluys, docent Sterrenkunde aan de Universiteit Utrecht, zijn tot 5 maart 2025 in de meeste nachten zes planeten van ons zonnestelsel tegelijk zichtbaar, met in ongeveer de helft van de gevallen ook de maan. In het begin van deze periode, tot en met 23 februari, is alleen Mercurius niet te zien — vanaf 25 februari is alleen Saturnus onzichtbaar.
Na 5 maart verdwijnt Neptunus uit beeld, waarna ook Mercurius en Venus onzichtbaar worden, aldus Van der Sluys, tevens redacteur van de website Hemel.waarnemen.com. De planetenparade is 's avonds met het blote oog te zien. Aan het begin en einde van een periode is dit maar een uur of minder, maar vanavond is dit meer dan drie uur, van circa 17:30 tot 20:30 uur. Wie rond 19:00 uur buiten gaat staan met het gezicht naar het zuiden, ziet helemaal links (in het oostnoordoosten) Mars als heldere rode 'ster' en de maan, links (in het zuidoosten) de heldere Jupiter en (zonder verrekijker onzichtbare) Uranus, en rechts (in het zuidwesten) de (zonder telescoop onzichtbare) Neptunus, de zwakke Saturnus en de zeer heldere planeet Venus.
De maan verdwijnt tweemaal tussendoor, gedurende een week of twee rond nieuwe maan: van 17 tot 29 januari en tussen 14 en 27 februari. Daarbuiten zijn er dus periodes van tweemaal vijftien en eenmaal zes nachten met zes planeten en de maan aan de hemel. De volgende keer is in augustus dit jaar (negen nachten; alleen Mars is onzichtbaar). Volgens Van der Sluys is de planetenparade gedeeltelijk een hype, waarbij online vaak wordt overdreven hoe bijzonder dit is. 'Normaal gesproken, in ruim 87 procent van de nachten, zijn er drie tot vijf planeten en/of de maan tegelijk zichtbaar. Zes of meer planeten (inclusief de maan), komt voor in bijna tien procent van de nachten, zeven of meer in ruim één procent van de nachten. Dit is dus niet verschrikkelijk zeldzaam.
Dierenriem
Toch is het aardig om op een heldere avond naar buiten te stappen. De verschillende planeten en de maan staan namelijk op een rij, verspreid over de hemel. Aan de hemelbol vormt dit een denkbeeldige gekromde lijn, die de ecliptica (ook wel dierenriem) wordt genoemd, en die het vlak van het zonnestelsel, waarin de planeten baantjes draaien, aan de hemel weergeeft. Die lijn kun je visualiseren door de planeten en de maan in gedachten met elkaar te verbinden. 'Dat geeft een klein beetje inzicht in hoe ons zonnestelsel eruit ziet vanaf de aarde,' aldus Van der Sluys.
