Twintig jaar vooruitkijken: hoe zijn we dan mobiel?

Om ervoor te zorgen dat het groeiende Zaanstad in de toekomst niet dichtslibt werkt de gemeente aan het Zaans mobiliteitsplan voor de komende 20 jaar. Inwoners, bezoekers en ondernemers werden in september en oktober vorig jaar bevraagd over onder meer parkeren. bereikbaarheid, verkeersveiligheid en het openbaar vervoer. De uitkomsten zijn nu bekend.

De visie van de ruim 1500 respondenten wordt meegenomen in de verdere uitwerking van het plan. Wethouder Gerard Slegers van Mobiliteit is tevreden over de input, die helpt om ver vooruit te kunnen kijken. 'De manier waarop we ons vervoeren verandert alleen maar meer. Niet alleen door corona en het vele thuiswerken, ook vanwege onze duurzaamheidsambities en de groei die Zaanstad doormaakt. We moeten daarom kijken naar de wijze waarop we onze stad inrichten. Waar plek is voor alle weggebruikers, met een goede doorstroming en duurzame vervoermiddelen,' zegt hij in een persbericht.

In het mobiliteitsplan is een verband gelegd met de zes opgaven waar Zaanstad voor staat: verstedelijking, economie en kansengelijkheid, duurzaamheid, veiligheid en gezondheid. Aan de respondenten is gevraagd welke aandachtspunten zij het belangrijkste vinden. Meer dan 80 procent noemt gezondheid, het verbeteren van de verkeersveiligheid en de luchtkwaliteit (zeer) belangrijk. Ook klimaatverandering, het verbeteren van de bereikbaarheid en het vergroten van kansen op werk vinden deelnemers (zeer) belangrijk, maar over deze aspecten wordt iets vaker neutraal geoordeeld.

Bijna alle inwoners hebben een auto en een fiets: 84 procent van de huishoudens heeft één of meerdere auto’s ter beschikking, met een gemiddelde van 1,3 auto per huishouden. Zeven procent rijdt elektrisch of hybride. Ruim een derde deel van de respondenten heeft een abonnement voor het openbaar vervoer. Zaanstad wil de mogelijkheden voor lopen, fietsen en OV-gebruik vergroten en rekening houden met de autogebruikers. De respondenten gaven aan dat zij eerder gaan lopen of fietsen met betere routes en kortere wachttijden bij de verkeerslichten. Dit bevestigt de keuze van de gemeente om voetgangers en fietsers ruim baan te geven en hierin te investeren, aldus ht persbericht.

De maatregelen tijdens de eerste lockdown zorgden voor een afname van het gebruik van auto's en het OV. Het fiets- en wandelverkeer nam toe. Een kwart van de respondenten gaf in september en oktober - dus voor de tweede lockdown waar we nu mee te maken hebben - aan nog evenveel te reizen als voor corona. Zestig procent zei (veel) minder dan voorheen. Bijna een kwart (22 procent) denkt na de crisis anders te gaan reizen, met een ander vervoermiddel of buiten de spits. Maar liefst 70 procent verwacht echter de oude gewoonten dan weer op te pakken.

Zaanstad vroeg de deelnemers ook naar hun interesse in de aanschaf van een elektrische, hybride- of een waterstofauto en naar autodelen. Een op de drie respondenten overweegt al serieus de aanschaf van een minder vervuilende auto in de komende vijf jaar. Slechts tien procent wordt enthousiast van autodelen. Deelnemers aan de enquête zien bezwaren in het gebruiksgemak en de garantie van beschikbaarheid.

De ontwikkelingen om autodelen interessanter te maken, zijn echter in volle gang, aldus het college dat daar een grote toekomst in ziet: Mobility As A Service (waarbij gebruikers via een platform meerdere mobiliteitsdiensten kunnen regelen) en deelauto-abonnementen die onderdeel worden van nieuwe woningen. De lauwe reactie op autodelen heeft mogelijk ook met de leeftijd van de geënquêteerden van doen.

De respondenten noemden knelpunten en oplossingen voor verkeersknooppunten en -netwerken waaruit blijkt dat Zaanstad zich bezighoudt met de juiste projecten: zo kwamen de Guisweg, de A8-A9, de Thorbeckeweg en busbrug De Binding voorbij. De Zaandamse bruggen (Beatrix-, Alexander- en Bernhardbrug) werden genoemd als knelpunt voor fietsers. Stoplichten en de afstemming ervan op het verkeer staat op de derde plek als knelpunt. Een aantal kruisingen, zoals bij de Peperstraat en de Oostzijde, maar ook het verbeteren van oversteekplaatsen, de Provincialeweg in Krommenie en de Hempont werden genoemd.

Zaanstad gebruikt de uitkomsten van de enquête bij beleidskeuzes in het Zaans Mobiliteitsplan. Zo kijken ambtenaren of de oplossingen en suggesties die de respondenten noemden een plek kunnen krijgen bij de gebiedsuitwerkingen van de verschillende gebieden in Zaanstad. De knelpunten die niet in dit plan terugkomen worden wel bewaard en mogelijk gebruikt voor toekomstige projecten. De afname van het verkeer tijdens corona geeft veel voordelen, zoals minder uitstoot en een betere doorstroming. Zaanstad gaat in daarom gesprek met werkgevers om te kijken hoe deze voordelen behouden kunnen blijven en versterkt kunnen worden.