Een quick scan uitgevoerd door een onafhankelijk bureau om de haalbaarheid van een extra stop van de nachttrein tussen Amsterdam en Alkmaar in Zaanstad in beeld te krijgen heeft uitgewezen dat het niet bepaald storm zou lopen. Maar Zaanstad zou er wel tussen 20.000 tot 30.000 euro per jaar aan kwijt zijn.
Zaandam wordt gezien als het meest geschikte station voor een extra stop, omdat hier naar verwachting meer reizigers gebruik zullen maken van de nachttrein dan bij de andere stations in Zaanstad. Indien de nachttrein zou stoppen in Zaandam, betreft dit een stop rond 02:45 uur richting Alkmaar en om 03:37 uur richting Amsterdam. De verwachte reizigersaantallen bedragen volgens de quick scan op vrijdagen de helft van de aantallen op zaterdagen. De drukste rit is op zaterdag van Amsterdam naar Zaandam, met een geschatte bezetting van 20 tot 25 reizigers.
De trein rijdt één keer heen en weer tussen Alkmaar en Amsterdam op de vrijdag- en zaterdagnacht en zal vanaf 2026 ook stoppen in Uitgeest. Het aantal reizigers dat, vanwege bijvoorbeeld de kortere reistijd, de trein zal pakken in plaats van de nachtbus zal minimaal zijn. Een groot deel van de reizigers blijft per bus reizen omdat deze hen dichter bij huis afzet of uit gewoonte. Een goede aansluiting op andere verbindingen is een essentiële meerwaarde van de nachttreinstop, aldus de uitkomsten van de analyse.
De gemeenteraad nam op 4 april 2024 een motie aan waarin het college werd verzocht om met de NS en de gemeente Alkmaar in gesprek te gaan over de mogelijkheid om de nachttrein die als proef tussen Alkmaar en Amsterdam rijdt ook in Zaanstad te laten stoppen. De trein uit Alkmaar sluit in Amsterdam aan op de nachttrein naar Schiphol (eindbestemming Rotterdam) en op de nachttrein naar Haarlem. Als reizigers bereid zijn om 45 minuten te wachten kunnen ze ook met de nachttrein naar Utrecht. Vanuit de richting Schiphol en Haarlem kunnen reizigers op Amsterdam Centraal ook overstappen op de nachttrein naar Alkmaar.
De quick scan geeft een globale indicatie van de kosten voor een extra stop van de nachttrein in Zaandam. Deze kosten worden met name veroorzaakt door de extra rijtijd die dit met zich meebrengt. De uiteindelijke kosten voor Zaanstad hangen af van toekomstige afspraken tussen Zaanstad, Alkmaar, de NS en eventuele andere deelnemende gemeenten. 'Indien de huidige proef met de nachttrein succesvol blijkt en een vervolg krijgt, zou een extra stop in Zaandam mogelijk kunnen worden gerealiseerd met ingang van de nieuwe dienstregeling in 2027. We volgen hoe de proef verloopt en of Alkmaar en NS bereid zijn om hiermee door te gaan. Afhankelijk van die uitkomst kunnen de betrokken partijen dit najaar een principeafspraak maken over een mogelijk vervolg,' schrijft het college aan de gemeenteraad.