Diep verdeelde gemeenteraad over steun aan cultuursector

Er heerst in de gemeenteraad diepe verdeeldheid over het collegevoorstel om de culturele sector te steunen met 549.000 euro om te voorkomen dat instellingen en organisaties ten onder gaan aan corona. POV-raadslid Ton Brekelmans moest gisteravond zelfs door voorzitter Roland van Braam (SP) tot de orde worden geroepen omdat hij zijn woede niet de baas kon blijven.

Om positief te beginnen: lof en steun was er van Rosa, de SP, GroenLinks en de PvdA. Voor de VVD is het een worsteling: als gemeente wil je de beschikbare schaarse middelen zo goed en zo eerlijk mogelijk verdelen, maar ook voorkomen dat er al te veel kalveren verdronken zijn voor de put gedempt kan worden. Frisse tegenzin bleek uit de woorden van Lokaal Zaans en andere fracties, de Partij voor Ouderen en Veiligheid voorop, zijn ronduit tegen. Brekelmans had een hoop jaarstukken opgevraagd en bestudeerd en concludeerde daaruit dat het Zaans Museum, het Zaantheater, Filmhuis De Fabriek en De Groote Weiver het één en ander uit te leggen hebben nu ze hun hand ophouden.

De cijfers

'Ondersteuning op z'n plaats, maar alleen voor instellingen die vanwege corona dreigen om te vallen,' stelde hij. Maar is dat ook zo? Het neuzen in de boeken leerde hem dat het Zaantheater op 1 januari dit jaar een eigen vermogen had van 33.000 euro en ook een potje van ruim 91.000 euro om onvoorziene fluctueringen in bezoekersaantallen te kunnen opvangen. Van het laatste was dit jaar sprake in een extreme vorm, maar ook zonder corona rekende het theater dit jaar op een verlies van 458.000 euro.

Het Zaans Musuem had op de eerste dag van het jaar een negatief eigen vermogen van 30.000 euro als gevolg van een verlies van bijna 89.000 euro in 2019. 'Is extra steun dan niet trekken aan een dood paard?' vroeg Brekelmans zich af. De begroting van het museum bedroeg vorig jaar 1.375.000 euro. In 2019 liepen de inkomsten met 59.000 euro terug ten opzichte van 2018 en stegen de uitgaven met 56.000 euro.

De personeelskosten groeiden 'explosief' met 260.000 euro, voor tien extra mensen tot een totaal van 34 werknemers. in de begroting voor 2020 komt daar nog eens 81.000 euro aan extra loonkosten bij en geeft de begroting een totaal van 1.535.000 euro aan. 'Wat gebeurt hier? Is dit een baantjescaroussel?' vroeg de POV'er zich af. Hij wil nog deze week een verklaring van de wethouder.

De Fabriek voorzag over 2020 een verlies van 58.000 euro, maar heeft 30.000 euro weggezet voor onderhoud en vervangingen, had op 1 januari een eigen vermogen van 86.060 euro en 124.403 euro in kas. 'Genoeg om het hele verlies in één klap op te vangen.' De Groote Weiver in Wormerveer voorzag een verlies van 28.000 euro. De cijfers daar op 1 januari: een eigen vermogen van 231.519 euro en een kas- en banksaldo van 76.771 euro. Vorig jaar werd 7771 euro winst gemaakt. 'Hoezo omvallen?'

Eerst totaalbeeld opstellen

De cijfers die Brekelmans uit de hoge hoed toverde zijn inmiddels naar alle raadsleden gegaan, zodat die er ook op kunnen kauwen tot het collegevoorstel opnieuw aan de orde komt, want gisteren ontbrak de tijd om de discussie af te ronden. Jos Kerkhoven van Democratisch Zaanstad opende het debat gisteravond door er zijn verbazing over uit te spreken dat ons gevraagd wordt om op deze manier even 549.000 euro af te tikken'. Dat er 'op deze manier even doorheen jassen' ging hem een stap te ver.

DZ wil eerst inzicht krijgen in waar de pijnpunten precies zitten. Maar dan kom je weer uit bij de put vol verdronken kalveren: als Zaanstad het geld niet beschikbaar stelt komt ook het Rijk niet met een ever groot bedrag over de brug en kunnen de instellingen al failliet zijn.

Kleine organisaties

Niet het hele bedrag is overigens voor de Grote Vier die het college te hulp wil schieten: 150.000 euro is gereserveerd voor kleine culturele organisaties die tot maximaal 4000 euro steun kunnen aanvragen. Hans Kuyper (Rosa) pleitte ervoor om daar vaart achter te zetten, maar de releling staat nog niet op papier. Volgens Cultuurwethouder Annette Baerveldt hoeft hij zich nog geen al te grote zorgen te maken: er zijn goede contacten en hoewel het her en der gaat krijpen, is de situatie nog niet acuut.

Andere organisaties als sportverenigingen 'worden zeker niet vergeten,' stelde zij Kerkhoven gerust en 'geld wordt niet zo over de schutting gegooid' in de cultuursector. Richting de POV zei ze nog dat niet naar 2019 maar naar 2020 gekeken moet worden en dat het geld van De Groote Weiver vastzit in vastgoed. Rina Schenk (VVD) toonde begrip voor de frustratie van Brekelmans: 'Afgesproken is dat we een integrale afweging maken, maar aan de andere kant kunnen we ook te lang wachten en dan te laat zijn.' De partij is daarom pragmatisch: dit jaar die investering dan maar doen en dan volgend jaar met veel meer kennis kijken hoe de vlag er dan bijhangt.

Geen diepe zakken

Simone van Otterloo van Lokaal Zaans hamerde erop dat de gemeentelijke zakken niet diep genoeg zijn om iedereen te compenseren voor geleden schade en dat er prioriteiten gesteld moeten worden. Zij wil voorwaardes en criteria aan subsidies hangen en voorkomen dat die naar instellingen gaan die later toch niet toekomstbestedig blijken te zijn. Kleine instellingen moeten wat LZ betreft ook inzichtelijk maken hoe ze ervoor staan en hoe belangrijk ze zijn voor de maatschappij alvorens er geld wordt overgemaakt.