De provincie heeft de 4841 stolpboerderijen tot het bouwjaar 1965 die er nog over zijn in Noord-Holland bijeengebracht op de digitale Stolpenwaarderingskaart. Omdat er ook al een vergelijkbaar aantal is afgebroken wordt een sterke noodzaak gevoeld om de overgebleven boerderijen te behouden.
Van de voor onze provincie karakteristieke verschijningsvorm van boerenbehuizingen zijn er 730 al beschermd als monument en zijn er 157 aangewezen als beeldbepalend pand. De stolpboerderij met de typerende piramidevorm komt vrijwel alleen voor in Noord-Holland en is vooral landschappelijk gezien een gebouwtype dat de identiteit van de provincie kleurt ten noorden van het Noordzeekanaal. Ten zuiden van het Noordzeekanaal staan ze ook, onder andere in de Haarlemmermeer, maar zijn ze minder ‘gewoon’. Zeven decennia geleden waren er nog zo’n 10.000 stolpen, maar elk jaar worden er gemiddeld 20 gesloopt. Er worden echter ook nieuwe gebouwd.
Sloopbescherming
Om een stolp die niet als monument beschermd is te slopen, volstaat momenteel in de meeste gemeenten een melding. Mede daardoor verdwijnen er nog steeds stolpen uit het landschap zonder goede reden. De provincie overlegt momenteel met de gemeenten over de wenselijkheid van een verplichte sloopvergunning voor historische stolpboerderijen. ‘We willen voorkomen dat stolpen verdwijnen voordat er in goed overleg met de eigenaren is gekeken of er mogelijkheden zijn voor herbestemming en verduurzaming. Eigenaren kunnen bijvoorbeeld een vergunning krijgen om in een stolp meerdere woningen te realiseren’ zegt Gedeputeerde Zita Pels daarover.
