Het aantal bankfilialen blijft maar afnemen. De drie grootste Nederlandse banken hebben anno nu samen minder dan 900 vestigingen, vergeleken met bijna 2500 in 2004. Die verschraling breidt zich uit tot pinautomaten; ook in Zaanstad zijn er daarvan steeds minder. Maar er is een verandering op komst.
Er zijn nu nog rond 40 pinautomaten verspreid over de gemeente en ongeveer de helft daarvan staat in supermarkten. Die zijn dus alleen tijdens de openingsuren van de winkel te gebruiken. Soms worden buitenautomaten weggehaald omdat omwonenden klagen over overlast – bijvoorbeeld aan de Vermiljoenweg in Zaandam – en soms zijn ze er van het ene op het andere moment gewoon niet meer.
Neutrale pinautomaten
De komende jaren gaan ABN Amro, ING en Rabobank samen neutrale geldautomaten installeren om kosten te besparen en om te voorkomen dat op sommige plaatsen helemaal geen cash meer op te nemen is. Het beheer van het netwerk wordt overgedragen aan Geldservice Nederland (GSN), de gezamenlijke distributietak die sinds 2011 verantwoordelijk is voor het verwerken en verspreiden van contant geld. De banken willen contanten ‘toegankelijk, beschikbaar, veilig en betaalbaar’ houden, ook in tijden van afnemend gebruik en toenemend geweld tegen geldautomaten.
Het plan is om op plekken waar nu een overschot is, het aantal opnamepunten terug terug te brengen en waar nu een tekort is merkloze automaten bij te plaatsen. Nu gaan de banken nog over hun eigen pinautomaten, maar daar komt straks één plan voor en bovendien vervallen voor de gebruiker de nadelen van pinnen bij een andere dan de eigen bank: die kan dan overal het saldo bekijken en is af van de daglimiet voor een geldopname.
Gemak voor zakelijke klanten
Winkeliers, verenigingen en ondernemers kunnen met de witte automaten bovendien gemakkelijker geld afstorten; ze hoeven niet per se meer naar de eigen bank, maar kunnen de dichtstbijzijnde pakken. ABN Amro, ING en Rabobank hebben samen zo’n 8000 geldautomaten verspreid door het land. Het streven is dat ze eind 2020 allemaal logovrij zijn.
De samenwerking is ook een wapen in de strijd tegen hackers die zich op geldautomaten richten. Daarbij installeren criminelen een virus via de usb-poort van het apparaat en vervolgens kunnen ze de magneetstrip uitlezen en zo aan alle informatie komen die nodig is om rekeningen leeg te trekken. Het plaatsen van het virus is mogelijk door een beveiligingslek in de software van de automaten. Vele lopen nog op Windows XP, waar veel beveiligingslekken inzitten.
Criminelen houden van cash
Dat banken daar niet veel alerter op zijn zou komen door het misverstand dat cybercriminelen alleen geïnteresseerd zijn in internetbankieren. De realiteit laat echter zien dat ze veel meer brood zien in het exploiteren van zwakheden in geldautomaten, omdat ze op die manier rechtstreeks de hand kunnen leggen op contant geld.
De afgelopen jaren neemt het gebruik van contant geld in Nederland af: in 2015 betaalden voor het eerst meer consumenten aan de kassa met hun pinpas en inmiddels is daar de mobiele telefoon als digitale portemonnee bijgekomen. Het grootste deel van de mensen vindt echter dat het mogelijk moet blijven om te kunnen betalen met ‘echt’ geld.
Weer minder bankfilialen
Er is inmiddels een generatie jongeren die nog nooit een bank van binnen heeft gezien. Rabo heeft van de drie grootbanken nog verreweg de meeste vestigingen: 450 (maar wel weer 25 minder dan vorig jaar). Ter vergelijking: in 2004 had Rabobank nog 1435 filialen. ING sloot dit jaar negen vestigingen en heeft er nu nog 235. Bij ABN Amro verdwenen er zeventien en bleven er 204 over. Bij ING steeg wel het aantal zogenoemde servicepunten. Dat zijn kleine servicebalies, vaak gevestigd in de lokale Bruna, waar dagelijkse bankzaken kunnen worden geregeld.
De Volksbank (onder meer SNS Bank en RegioBank) opende dit jaar juist meer fysieke kantoren. SNS ging van 203 naar 210 en volgend jaar moeten dat er 230 worden. RegioBank heeft zelfs 529 kantoren, vooral in kleinere steden en dorpskernen, en dat aantal blijft stabiel.
