Er is een politieonderzoek gaande naar de handel en wandel van topcrimineel Lysander de R. in de gevangenis van Westzaan. Vanuit daar richtte hij een alternatieve Hells Angels motorclub op, genaamd MC Hardliners. Of hij met dat vehikel ook zijn criminele activiteiten voortzette is nog niet in beeld. Ook is er nog geen duidelijkheid over het al dan niet bestaan van een dodenlijst.
Dat antwoordt minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker op vragen van het CDA. Informele verengingen zoals motorclubs kunnen eenvoudig worden opgericht: er is geen sprake van een notariële akte of een inschrijving in het handelsregister van de Kamer van Koophandel. ‘Een in detentie opgerichte vereniging is niet per definitie een criminele organisatie. Het verbieden hiervan kan vooraf niet,’ aldus de minister.
Vertegenwoordiger cluster Oost
Dekker ontkent dat De R. voorzitter was van de Gedetineerden Commissie (Gedeco) van cluster Oost en daardoor meer bewegingsruimte genoot en meer invloed kon uitoefenen. De R. was lid van die Gedeco, maar geen voorzitter. De leden mogen – ter uitoefening van hun functie – op afgesproken tijdstippen op andere afdelingen komen voor overleg met andere Gedeco-leden en/of functionarissen van de gevangenis. Nadat een gedetineerde zich verkiesbaar heeft gesteld, kiezen de gedetineerden van een afdeling zelf wie hen gaat vertegenwoordigen.
‘Wanneer het gedrag van een gedetineerde daartoe aanleiding geeft, kan het hem verboden worden zich verkiesbaar te stellen voor de Gedeco en kan een eventueel lidmaatschap worden beëindigd,’ schrijft de minister. In het geval van De R. kwam aan zijn lidmaatschap een einde door overplaatsing naar een andere penitentiaire inrichting. Wat daarvoor de reden was wil Dekker in dit stadium nog niet prijsgeven.
Meer maatregelen
Hij weerspreekt dat klachten van medegedetineerden en personeelsleden over diens persoon bij De R. terechtkwamen: ‘Er is geen sprake van dat zaken die bij leidinggevenden zijn gemeld, zijn doorgegeven aan De R.’ buiten de gebruikelijke procedure om. Los daarvan noemt Dekker het ‘onacceptabel’ als gedetineerden vanuit de cel hun crimineel handelen voortzetten. Om dat tegen te gaan is een aantal Afdelingen Intensief Toezicht opgericht en elke gevangenis heeft nu een Bureau inlichtingen en veiligheid. Deze bureaus werken met de Gedetineerden Relatie Monitor, een tool om onderlinge netwerken in beeld te krijgen.
Verder zijn er onder andere hekken, camera’s en netten gekomen om het smokkelen van onder andere mobiele telefoons tegen te gaan en landelijk is het aantal speurhonden verdubbeld van 20 naar 40. Daarnaast is het naar binnen brengen van contrabande sinds 1 november 2019 strafbaar, met een maximale gevangenisstraf van zes maanden of een boete van 8700 euro.
Verstoren gsm-signalen
Ook is Dienst Justitiële Inrichtingen bezig te onderzoeken wat de mogelijkheden en kosten zijn om gsm-signalen te detecteren en te verstoren. Bij het constateren van ongewenst of crimineel gedrag bij gedetineerden worden er disciplinaire straffen opgelegd of volgt overplaatsing. Bij strafbaar gedrag is het uitgangspunt dat altijd aangifte wordt gedaan zodat gedetineerden strafrechtelijk vervolgd kunnen worden.
