De politiek in zowel West-Friesland als in Zaanstad is aangeslagen op berichten dat Tata Steel het giftige en licht radioactieve afvalproduct polonium-210 dat vrijkomt bij de productie van staal stort bij Deponie Afvalzorg in de Wieringermeer nu Nauerna ‘vol’ is. Democratisch Zaanstad heeft er al vragen over gesteld.
Ruud Pauw (Rosa) en Romkje Mathkor (GroenLinks) deden dat in februari 2019 eveneens en kregen toen sussende antwoorden. De raadsleden Ria Manshanden (GroenLinks) en Siem Zeilemaker van Progressief West-Friesland willen nu uitleg van het college van Medemblik, nadat ze via een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur aan de weet kwamen dat Tata op 10 oktober 2019 van de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming toestemming kreeg voor het storten van afvalstoffen met polonium-210 in Middenmeer. Afvalzorg heeft een vergunning om het goedje tot 1 april volgend jaar in Nauerna te storten, maar heeft er kennelijk meer ruimte voor nodig dan daar beschikbaar is.
Moordmiddel
Polonium-210 werd wereldwijd bekend nadat de Russische spion Alexander Litvinenko er in 2006 mee werd vergiftigd in Londen. ‘Een paar milligram in zijn thee was genoeg om hem om te brengen. Polonium is niet eenvoudig om aan te komen. Het is zeldzaam en daarom erg duur. De Britse krant The Times rekende uit dat de moordaanslag op Litvinenko zo’n 7,5 miljoen euro moet hebben gekost,’ schreef de NOS enkele jaren later.
Gevaarlijk ín het lichaam
Polonium-210 is een zeldzaam radioactief metaal, ontdekt door Marie Curie in de late negentiende eeuw en genoemd naar haar geboorteland Polen. De radioactive deeltjes verliezen meestal al hun energie nadat ze een paar centimeter door de lucht hebben gezweefd, waarna ze vervallen in een nieuw, stabiel metaal: lood. Na 140 dagen is de helft van de radioactiviteit van de isotopen afgebroken. Maar wanneer de stof in het lichaam komt door inademing, slikken of via wondjes in de huid kunnen de resultaten fataal zijn. Polonium-210 is één van de dodelijkste toxines, ongeveer 250 miljard keer giftiger dan waterstofcyanide.
Inmiddels hebben wij hierover zojuist schriftelijke vragen gesteld aan het college. https://t.co/Lb7aH87QbQ pic.twitter.com/zHra3wcOdh
— DemocratischZaanstad (@DZaanstad) August 30, 2021
De stortplaats in Nauerna valt wat de (milieutechnische) inrichting betreft in opdracht van het provinciebestuur onder de verantwoordelijkheid van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied en wat de ruimtelijke ordening en het algemeen belang van de omwonenden betreft onder Zaanstad. In het geval van milieuvraagstukken adviseert de omgevingsdienst de gemeente. In het geval van radioactief afval is de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming het bevoegd gezag.
Getoetst en goedgekeurd
Na de vragen van Rosa en GroenLinks liet Afvalzorg in 2019 weten jaarlijks ongeveer één procent van de vergunde jaarlijkse toegestane hoeveelheid straling te ontvangen. Dat gebeurt onder de daarvoor geldende voorschriften en is getoetst en goedgekeurd door de hiervoor bevoegde instantie, het NRG in Petten. Die antwoorden leverden toen geen vervolgvragen of grote onrust op. Die heeft nu wel weer de kop opgstoken.
