Het kan nog wel even duren voor er een besluit valt over de toekenning van de lokale zendmachtiging voor de komende vijf jaar. Het college wil het Commissariaat voor de Media nogmaals om uitstel verzoeken omdat de keuze tussen RTVI Zaanstreek en De Orkaan een lastige is en de beste oplossing, dat die twee samen optrekken, uit het zicht is geraakt.
Wat het college het liefst zou zien is dat de beide nieuwsorganisaties het opgezegde vertrouwen in elkaar lijmen en voor niet meer geld dan de wettelijk verplichte 1,39 euro per huishouden per jaar (ofwel in totaal 98.356 euro) een ideaal aanbod gaan verzorgen op televisie, radio, online en op alle mogelijke sociale mediakanalen. Dat lijkt echter een utopie.
De onafhankelijke commissie die advies uitbracht over de separate aanvragen voor de zendmachtiging constateerde echter (ook) al dat het aanbod en de werkwijze van beide aanvragers erg verschillend is, hoewel beide ook ‘beschikken over positieve eigenschappen die belangrijk zijn voor een lokale omroep’. Wat ze gemeenschappelijk hebben is dat ze meer geld nodig zeggen te hebben dan er tot nu toe voor de lokale omroep is vrijgemaakt.
Belangrijk
‘Media spelen een belangrijke rol bij het informeren van de samenleving. De onafhankelijkheid, kwaliteit en diversiteit van die informatievoorziening zijn dan ook wettelijk beschermd, onder meer in de Mediawet en het Mediabesluit. Lokale media vervullen een belangrijke rol in de lokale informatie- en cultuurvoorziening, in de borging van de onafhankelijke nieuwsvorming en in de werking van de (lokale) democratie. Daarmee is de lokale omroep een waardevolle aanvulling op de landelijke en regionale publieke omroepen, dicht op de samenleving in het eigen verzorgingsgebied,’ schtijft het college in het raadsvoorstel om opnieuw extra tijd te vragen voor een keuze.
Geen beleid
Niet dat er verder een woord wordt vuilgemaakt aan lokale media, laat staan een visie op lokale nieuwsvoorziening: in Zaanstad wordt uitsluitend gefocust op de lokale omroep. Dat een commercieel gezond lokaal nieuwsbedrijf opbouwen ‘lastig’ is wordt toegegeven en geaccepteerd wordt dat bij een keuze voor één van beide gegadigden voor de uitzendrechten ‘de trouwe achterban’ van de ander waarschijnlijk met lege handen achterblijft.
RTVI drijft op de financiële steun van de gemeente en De Orkaan blijft hameren op het feit dat er geld moet worden bijgelegd om alle activiteiten te kunnen uitvoeren. Activiteiten die, waarschijnlijk met het oog op de gemeentelijke geldkist de afgelopen maanden nogal zijn uitgebreid. Winnaar en verliezer betekent in dit geval dus vrijwel zeker – in elk geval op de wat langere termijn – ook overblijver en afhaker.
Verschillende doelgroepen
Wordt De Orkaan gekozen dan zijn volgens het college voornamelijk ouderen die gebruikmaken van het radio- en televisieaanbod van RTVI en de grote groep betrokken vrijwilligers van de omroep de dupe. In het omgekeerde geval zal het voornamelijk gaan om de wat jongere, digitaal actieve groep die door De Orkaan wordt bediend en die gewend is om gebruik te maken van de mogelijkheid om op de nieuwsberichten van de site te reageren.
Mocht de keuze op De Orkaan vallen, dan zal die overigens in de visie van de commissie haar bereik moeten uitbreiden ‘onder alle lagen van de bevolking, inclusief het huidige publiek van RTVI Zaanstreek‘.
Duur huwelijk
De huidige zendmachtiging voor RTVI Zaanstreek verliep al op 8 mei, maar sindsdien is het business as usual. Het Commissariaat voor de Media neemt een besluit over de komende jaren na ontvangst van de adviezen van de gemeenteraden van Zaanstad en Wormerland, die theoretisch ook nog verschillend kunnen zijn. Er was uitstel verleend tot 1 oktober, maar nu het college van Zaanstad voorzichtig aanstuurt op een allerlaatste poging om RTVI en De Orkaan samen te brengen lijkt ook die termijn te kort voor een aanvraag.
Het eerder overeengekomen, gezamenlijke beleidsplan toen nog werd aangestuurd op een fusie ging overigens uit van een gemeentelijke bijdrage van drie ton per jaar, wat de wens voor een gelukkig huwelijk ook een dure maakt.
Duivels dilemma
‘Zaanstad staat voor een duivels dilemma: als je voor één aanvrager kiest, verlies je als gemeente het aanbod dat de andere partij biedt,’ legt het college de raad voor. ‘De Orkaan is in journalistiek opzicht sterker en zal meer fungeren als waakhond voor de democratie en als platform voor discussie. De Orkaan richt zich op online verslaggeving en is daarmee, gezien de ontwikkelingen in mediagebruik, toekomstgerichter. Hun plannen voor de toekomst zijn concreet geformuleerd en ambitieus (o.a. een politieke talkshow, een programma over het uitgaansleven, een maandelijks Orkaancafé, een pop-up redactie).’
‘RTVI is traditioneler in aanbod via radio, televisie en maakt in mindere mate gebruik van alle online mogelijkheden en platforms. RTVI legt verslag van activiteiten en nieuws in de Zaanse samenleving, veel nieuws is afkomstig van NH Nieuws. RTVI werkt met veel vrijwilligers en is minder uitgesproken over de ambities voor de toekomst. Vanuit de functie die een lokale, publieke omroep voor een stad als Zaanstad kan vervullen, zou een samengaan van al deze kwaliteiten de beste optie zijn.’
