De herbouw van molen De-Veldmuis in Westzaan begint volgend jaar. Aan de Veerzaagsloot, ter hoogte van Zuideinde 285 verrijst een ‘woonmolen’, waarvoor de wieken de energie opwekken.
Al in 2004 presenteerde Bouwbedrijf Somass uit Wormer het plan voor de herbouw van de voormalige lattenzager, maar pas nu is er een koper gevonden. De oorspronkelijke snuifmolen – een kleyn moolentje om van taback stelen snuyf taback te macken – werd gebouwd in 1689, op een erf ten noorden van de Papenpadsloot. In 1738 werd De Veldmuis verplaatst naar de Veerzaagsloot.
Afgebroken en vergaan
In 1916 werd de molen tot stellinghoogte afgebroken en werd er een petroleummotor in geplaatst voor de aandrijving van de fijnschaverij. Onderdelen werden verkocht naar de Verenigde Staten, maar kwamen daar nooit aan omdat het schip dat ze vervoerde werd getorpedeerd en verging. Onderstaande foto toont de molen rond 1900.
De schuren bleven nog tot 1977 in gebruik bij houthandel Piet Kee, maar gingen tenslotte aan verwaarlozing ten onder. Ook de schuren komen in het nieuwe bouwplan terug.
Ambacht in ere houden
Het voornemen van Gé Sombroek van Somass om zich aan de bouw van een molen te wagen ontstond tijdens een gesprek met molenmakers Nico Maas en Gerrit Smit van Molenmakerij Saandijck aan de Lagendijk. De twee naderden de pensioengerechtigde leeftijd en dat zou het einde van de molenmakerij betekenen. Omdat Sombroek het niet kon aanzien de kennis van de molenmakers verloren te laten gaan, werd overeengekomen om het bedrijf in de toekomst over te nemen, als een dochteronderneming van Somass.
Twee in molenbouw geïnteresseerde werknemers van Somass werden uitgeleend aan de leermeesters Maas en Smit. Het plan om De Veldmuis te herbouwen zag Sombroek als ‘een schitterende gelegenheid om onze jongens ervaring te laten opdoen’. ‘Het is een project waarbij kennisoverdracht centraal staat. We willen de kennis van het molenbouwen graag in de Zaanstreek houden. Het is zo specialistisch, zo geheel anders. Dat moet je niet verloren laten gaan,’ zei hij destijds.
Ontbrekende bouwtekeningen geen probleem
Volgens Smit was het ontbreken van de oorspronkelijke tekeningen van de achtkantige bovenkruier geen enkel probleem. Molenmakers waren nooit scheutig met het optekenen van gegevens: de achterkant van een sigarendoosje was meestal voldoende. ‘Je graaft de oude fundering op, je bekijkt wat oude foto’s, je gaat hier en daar eens kijken en je berekent de vlucht van de roeden. Als je dat weet kun je aan de gang.’
