De POV is benieuwd hoeveel briefstemmen in Zaanstad ongeldig zijn verklaard omdat ze niet volgens de regels zijn ingestuurd. Gisteren werd bekend dat het percentage landelijk rond de zeven tot acht ligt, maar er zijn plaatselijke verschillen.
De fractie heeft de gemeente gevraagd hoeveel Zaanse stemmen er verloren dreigen te gegaan, of er contact is geweest met minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken over een mogelijke oplossing en hoe die er dan uit zou kunnen zien. En hoe denkt Zaanstad het probleem te gaan aanpakken? In het hele land maken politieke partijen zich zorgen en wordt overlegd over wat er moet gebeuren met briefstemmen van 70-plussers die hun stempas of stembiljet in de verkeerde envelop hebben gedaan. Ook zou er onduidelijkheid zijn bij gemeenten over de instructies van het ministerie. De landelijke PvdA eist ‘snel opheldering’ van Ollongren; de ChristenUnie noemt de situatie ‘zorgelijk’.
Vandaag en morgen nog inleveren
Stemgerechtigden vanaf 70 jaar konden vorige week hun stemmen al op de post doen en ze kunnen ze vandaag en morgen nog afleveren bij de afgiftepunten in hun gemeente. Gisteren werd bij een aantal briefstemmen gecheckt of ze wel goed zijn uitgebracht en dat bracht aan het licht dat het in veel gevallen mis is gegaan. De vraag is nu of alle stemmen die onjuist zijn uitgebracht ongeldig zijn. De SP heeft inmiddels Kamervragen gesteld en 50Plus, één van de partijen waar relatief veel 70-plussers op stemmen bij landelijke verkiezingen, stelt voor om ‘stembureaumedewerkers een speciale geheimhoudingsverklaring te laten tekenen het zodat stemgeheim gewaarborgd is,’ aldus lijsttrekker Liane den Haan. Zij wil dat de ‘ouderenstemmen’ alsnog worden meegeteld.
Aangepaste werkwijze
De minister heeft de Tweede Kamer inmiddels laten weten dat de manier van tellen van briefstemmen wordt aangepast. De nieuwe procedure houdt in dat de briefstembiljetenvelop mag worden geopend om te zien of daar een stempas in zit. Daarna wordt gekeken of de stempas geldig is. Als dat zo is mag de geopende envelop met het stembiljet zonder controle in de stembus worden gedaan. ‘Op die wijze blijft het stemgeheim gewaarborgd,’ aldus Ollongren. Zij heeft over de aanpassing van de procedure spoedadvies gevraagd aan de Kiesraad en de Raad van State.
Veel kiezers bleken het stembiljet en de stempas in de briefstembiljetenvelop te hebben gedaan. Die moest daarna terzijde worden gelegd omdat het briefgeheim anders geschonden werd. De stembureaumedewerker zou dan namelijk kunnen zien op wie de stem is uitgebracht. Daardoor werd de stem ongeldig. De gemeenten worden voor het middaguur nog op de hoogte gebracht van de nieuwe werkwijze.
