Zaanstad is één van de 21 steden met meer dan 100.000 inwoners waar de burgemeester geen enkele greep heeft op de politie en de driehoek met burgemeester, Openbaar Ministerie en politiechef verleden tijd is. Dat schrijft hoogleraar economie en oud-politicus Eduard Bomhoff op Wynia’s Week, de website van journalist en opiniemaker Syp Wynia.
Alleen in Amsterdam, Den Haag en Rotterdam werkt de driehoek nog en hebben burgemeesters rechtstreeks invloed op het beleid van de politie, aldus Bomhoff: in alle andere gemeenten zijn sinds de totstandkoming van de Nationale Politie de burgemeesters steeds meer op afstand komen te staan. ‘Sinds 2012 zijn tien regionale chefs de baas zijn over een gebied zo groot als een provincie met tientallen gemeentes. Per regio heeft dan alleen de burgemeester-voorzitter van die regio nog enige kans op dagelijks contact met zijn politiechef. Dat geldt voor Utrecht, Eindhoven, Tilburg en nog zeven andere steden, maar overal elders is de burgemeester compleet uitgespeeld,’ schrijft Bomhoff. Zaanstad valt onder Noord-Holland, met drie regionale eenheden: Zaanstreek-Waterland, Kennemerland en Noord-Holland-Noord.
Volgens Bomhoff is het op afstand plaatsen van de burgemeesters in alle gevallen een ongewenste situatie, maar in tijden van corona wordt het volgens hem ronduit gevaarlijk. ‘Na vijf maanden Covid-19, zonder uitzicht op een einddatum, met alle teleurstellingen voor studenten en stagiaires in het hoger onderwijs, met masssaal verlies van inkomen voor veel gezinnen, met faillissementen voor zo veel winkels en bedrijven, moeten steden rekening houden met de kwade kans op rellen, vernielingen en in brand gestoken auto’s,’ schrijft hij. ‘Dat samenwerking tussen politie en burgemeester op dagbasis onbreekt in 352 van de 355 gemeenten is dan erger dan ondemocratisch en ongewenst: het is roekeloos.’
Bomhoff was namens de Lijst Pim Fortuyn in 2002 minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in het eerste kabinet van Jan Peter Balkenende en is sinds juli 2010 hoogleraar economie aan de Monash University in Kuala Lumpur, Maleisië.
