Veel tarieven van ziekenhuizen zijn nog steeds niet openbaar, maar door de wel beschikbare gegevens te vergelijken concludeert de Consumentenbond toch dat er (nog steeds) grote prijsverschillen zijn. Die zijn echter voor de gebruiker niet zichtbaar.
Op de website van de consumentenorganisatie staat een staatje dat die verschillen in een oogopslag laat zien. Het Zaans Medisch Centrum staat er niet bij, en hanteert voor de onderzochte behandelingen dus noch de hoogste, noch de laagste prijs, maar staat daar ergens tussenin. Opmerkelijk is dat zelfs binnen hetzelfde ziekenhuis de prijzen voor dezelfde behandeling fors uiteen kunnen lopen, afhankelijk van de verzekeringsmaatschappij van de patiënt.
Wij namen de proef op de som en gingen op zoek naar de kosten van een staaroperatie – een ingreep waar jaarlijks een groot aantal mensen mee te maken krijgt – in Zaanstad. Het Oog Medisch Centrum in Zaandam wijst patiënten erop dat ‘elke zorginstelling in Nederland dient te voldoen aan wettelijk vastgestelde richtlijnen op het gebied van vergoedingen en tarieven’ en dat het uitgangspunt is om duidelijkheid te scheppen voor patiënten en de zorginstelling.
Het antwoord op de vraag wat het verhelpen van staar u kost was echter niet te vinden. Onder het kopje ‘Tarieven’ op de website wel een prijslijst van niet-verzekerde zorg zoals een cosmetische ooglidcorrectie, een speciale lensimplantatie of een rijbewijskeuring, maar geen prijzen voor ingrepen waar u met een verwijsbrief van de huisarts uw zorgverzekering voor kunt aanspreken.
Passantentarief
Daarnaast een uitleg van het passantentarief: een tarief voor zorg dat wordt gehanteerd door het OMC als een zorgverzekeraar geen contract met de specialisten in Zaandam heeft afgesloten. ‘Het passantentarief wordt ook gebruikt voor mensen die niet verzekerd zijn voor zorg of voor mensen die in het buitenland verzekerd zijn voor zorg en tijdelijk in Nederland verblijven. Indien u geen zorgverzekering hebt, rekenen wij voor consult 150 euro ter dekking van de eerste kosten van uw behandeling.’
Het Oogziekenhuis Zonnestraal aan de nieuwe Zorgboulevard van het ZMC rept op de website in het geheel niet over kosten en vergoedingen.
Een staaroperatie ‘bij ziekte van de ooglens’ voor het passantentarief kost 1313,96 euro; een ‘ingewikkelde staaroperatie’ 1904,50 euro. Voor een polikliniekbezoek met diagnostisch onderzoek bij een ziekte van de ooglens moet 281,95 euro worden betaald. Hoe deze bedragen zich verhouden met verzekerde bezoeken en operaties valt niet te achterhalen – wat ook niet zo vreemd is wanneer verzekeraars allemaal verschillende contracten afsluiten.
Op de vergelijkingssite watkostdezorg.nl tikten wij een postcode in Zaanstad en het specialisme oogheelhunde in, klikken op ‘vergelijk’ en staarden naar een leeg scherm. Kortom: het is volstrekt onduidelijk wat een staaroperatie bij een van de twee oogklinieken in de gemeente kost voor een verzekerde patiënt. Of u er terecht kunt zonder op het passantentarief te moeten terugvallen, hangt bovendien af van de zorgverzekeraar. Dat is handig om te weten wanneer uw ogen achteruit gaan door beginnende staar en u in december een keus moet maken over de verzekeraar van 2018.
Jaarlijks 155.000 staaroperaties
In 2014 berekende Plus Magazine al eens de kosten van een staaroperatie en kwam tot de conclusie dat het ene ziekenhuis drie keer meer bleek te rekenen dan het andere. De ingreep wordt jaarlijks 155.000 keer uitgevoerd, in de regel in een polikliniek onder plaatselijke verdoving. Binnen een half uurtje en daarna mag de patiënt weer naar huis.
Ook Plus Magazine baseerde zich bij gebrek aan beter op de passantentarieven en kwam na vergelijking van 50 ziekenhuizen tot de volgende hoogste en laagste ‘adviesprijzen’:het Bronovo Ziekenhuis in Den Haag 2146,18 euro en het ziekenhuis in Roosendaal 635,03 euro. Het Bronovo zei daar drie jaar geleden over dat de passantentarieven ‘30 tot 40 procent hoger liggen dan de markttarieven die zorgverzekeraars afspreken’.
Gemiddeld 1200 euro in 2014
Ziekenhuizen zouden vanuit strategische overwegingen het passantentarief hoog houden om ervoor te zorgen dat verzekeraars goedkopere zorg contracteren. Toezichthouder de Nederlandse Zorgautoriteit verklaarde eerder dat het verschil tussen passanten- en markttarieven tien tot vijftien procent was. Maar ook daar schiet de vergelijkende consument dus niets mee op. Het gemiddelde markttarief voor een staaroperatie lag volgens het het landelijk expertisecentrum DBC-Onderhoud in 2014 op 1200 euro. In dat jaar was het eigen risico nog 360 euro.
Transparantie
De Consumentenbond strijdt met de actie #watkostmijnzorg voor transparante tarieven van alle zorgverzekeraars en ziekenhuizen. ‘Consumenten hebben het recht om vooraf te weten hoeveel een behandeling gaat kosten. Niet alleen om inzicht te hebben in de kosten die er op hen af komen, ook om de prijzen te vergelijken en mee te nemen in hun beslissing voor een zorgaanbieder,’ aldus de organisatie.
De Consumentenbond roept alle ziekenhuizen en zorgverzekeraars daarom nogmaals op al hun tarieven openbaar én vergelijkbaar te maken. Als zij geen actie ondernemen, moet de toezichthouder NZa in actie komen en zorgen dat per 1 januari volgend jaar alle tarieven toegankelijk zijn. Hiertoe heeft minister Edith Schippers de NZa al in 2016 opdracht gegeven.
De Consumentenbond gaat de tarieven van zorgverzekeraars en ziekenhuizen die open kaart spelen, verwerken in zijn zorgkostenvergelijker.
