Liberaal Zaanstad is ‘zeer ontstemd’ over het besluit van het college om zonder daar ruchtbaarheid aan te geven de luilakvuren af te schaffen. Dat bleek uit een artikel van nieuwssite De Orkaan. LZ is van mening dat de vuren onlosmakelijk verbonden zijn met de Zaanse identiteit.
Tradities zijn belangrijke ankers voor verbondenheid met een streek en luilak vertelt bivendien veel over hoe het er vroeger aan toeging in de Zaanstreek. ‘Dit vieren zit in ons Zaanse bloed. Niet alleen het vuurtje stoken om er gezellig bij te zitten tot vroeg in de ochtend, maar ook het ’s nachts doordraaien van de Zaanse molens om deze dan bij het eerste ochtendgloren in de ‘luilakstand’ te zetten hoort daarbij,’ schrijft fractievoorzitter Marianne de Boer aan het college ter inleiding van een aantal vragen.
‘Pinkster was de langste vakantie die molenaars hadden. Daarom werd de molen op zaterdagochtend bij zonsopkomst in de luilakstand gezet, werd de molenaar geschoren en kreeg hij een borrel.’ De grote schoonmaak was op zaterdagochtend en dan moest hij dus vroeg uit de veren, want in deze ‘lange vakantie’ moest wél alles weer spic en span gemaakt worden. In de luilakstand wordt bijvoorbeeld de houtzaagmolen met twee boomtakken weggezet om de boomgoden te bedanken voor het leveren van het hout in het afgelopen jaar.
Langslapers de pineut
Luilak is van oorsprong een feest waarbij langslapers werden bespot, weet De Boer. ‘In de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw werd luilak gevierd van Den Helder tot Delft. Tegenwoordig beperkt het zich vooral tot Amsterdam en de Zaanstreek. Ook het behoud van Pinkster 3 is alleen in Zaanstad nog traditie. Dit vormde de laatste dag van de vierdaagse viering. De luilakvuren horen erbij en luidden deze vakantie periode in – en hadden tevens tot doel om de boze geesten te verjagen.’ Liberaal Zaanstad will nu van het college horen hoe dat ertoe heeft kunnen besluiten om deze traditie opeens de nek om te draaien.
Rustig verloop
Het besluit zit de partij des te meer dwars omdat luilak niet alleen bijzonder en uniek is, maar ook rustig pleegt te verlopen. Op van tevoren aangewezen plekken mochten de laatste jaren – hoewel minder – nog steeds houtstapels in brand worden gestoken. ‘Wij snappen dat gezien de coronamaatregelen het feest dit jaar niet gevierd kan worden, maar we pleiten ervoor om het besluit om het voor altijd af te schaffen te herzien. Gun de Zaankanter ook zijn en haar traditionele feest,’ schrijft De Boer. Wat is daar nou op tegen?
PS Omroep Max publiceerde twee jaar gelegen een gedegen artikel ovet luilak onder de kop ‘Luilak, het uitstervende kwajongensfeest?‘
