De gemeenteraden van Zaanstad en Wormerland moeten binnen niet al te lange tijd een besluit nemen over de toekomst van de Stichting Radio Televisie Internet Zaanstreek (RTVI) als uitvoerder van de lokale omroeptaken. Op 8 mei 2021 gaat een nieuwe aanwijzing voor vijf jaar in, met als belangrijke voorwaarde dat RTVI en de Oostzaanse Stichting Omroep Oostzaan / Radio 9 gaan samenwerken als een echte streekomroep.
De Organisatie van Lokale Omroepen in Nederland (OLON) en de Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen (NLPO) hebben al drie jaar geleden met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten afgesproken dat in het hele land wordt toegewerkt naar de vorming van streekomroepen. De OLON is de vereniging waarvan bijna alle lokale omroepen lid zijn ende door haar opgerichte NLPO regelt zaken die collectief van belang zijn voor de lokale omroepen zoals de technische, facilitaire en administratieve infrastructuur, reclame, auteursrechten en distributievergoedingen. Streekomroepen moeten de lokale omroepsector toekomstbestendig maken en leiden tot een efficiëntere organisatie, verhoging van de kwaliteit en maatschappelijke waarde en een verlaging van de kosten.
Keurmerk
Daavoor is het Keurmerk Nederlandse Streekomroepen in het leven geroepen, dat moet zorgen dat de omroepen een zogeheten lokaal toereikend media-aanbod (LTMA) aanbieden. RTVI Zaanstreek moet voor 8 november dit jaar een aanwijzingsaanvraag indienen. De gemeenteraden van Zaanstad en Wormerland moeten dan een advies uitbrengen over de vraag of de lokale omroep voldoet aan een drietal eisen uit de Mediawet, waaronder dat LTMA. Dat begrip is wel vastgelegd in de wet, maar daarin niet nader gedefinieerd. De OLON en de NLPO hebben daarom nadere afspraken gemaakt over de algemene uitgangspunten van LTMA en kwaliteitscriteria vastgesteld:
- De inhoud van de programma’s dient gericht te zijn op de natuurlijke habitat van de burger, het gebied waarin deze woont en werkt, wat in veel gevallen de gemeentegrens overstijgt. De programma’s dienen een evenwichtige, volledig dekkende redactionele aandacht te hebben voor ie burgers en voor de omgeving waarin zij wonen;
- De lokale omroep dient zowel op radio en televisie als op internet en de sociale media content aan te bieden;
- De organisatie van de bedrijfsvoering dient professioneel geborgd te zijn; het kenmerk van een lokale omroep is een optimale mix van en een kruisbestuiving tussen professionals en participerende burgers, tussen betaalde krachten en vrijwilligers;
- De redactionele/journalistieke werkzaamheden dienen ook professioneel geborgd te zijn. De productie van de content dient op lokaal niveau plaats te vinden, onder publieke toegankelijkheid (van iedereen, voor iedereen, door iedereen) en in samenwerking met bijvoorbeeld de plaatselijke bibliotheken, scholen en culturele organisaties. Om dit voor elkaar te krijgen en te bewaken is een representatief samengesteld en goed functionerend programmabeleid bepalend orgaan noodzakelijk.
De verplichte advisering door een gemeenteraad over de aanwijzingsaanvraag van een lokale omroep kan een belangrijke zo niet doorslaggevende rol spelen bij de aan- dan wel afwijzing. Lokale omroepen worden van fundamenteel belang geacht voor een democratische samenleving, maar volgens de OLON en de NLPO ‘is de lokale omroep alleen dan voorbereid op de toekomst en kan alleen dan voldoen wat er van hem wordt gevraagd’ als aan de eerder genoemde eisen wordt voldaan.
Noodfonds
Vandaag heeft het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek het Tijdelijk Steunfonds voor Lokale Informatievoorziening geopend, dat financiële ondersteuning biedt aan huis-aan-huisbladen en aan lokale omroepen die door de coronacrisis in nood zijn geraakt. De hoogte van de bijdrage is afhankelijk van de oplage van de krant of het aantal door de omroep bediende huishoudens. Sinds half maart wordt er door lokale nieuwsorganisaties een grote terugval van advertentie-inkomsten ervaren, terwijl het bereik juist groeit. De bijdrage is minimaal 4000 euro en bedoeld om drie maanden noodzakelijke kosten te dekken, met terugwerkende kracht van 15 maart tot en met 15 juni.
Na afloop wordt het krediet omgezet in een uitkering. Voor de lokale omroepen is de tegemoetkoming 0,33 euro keer het aantal huishoudens in het verzorgingsgebied; voor huis-aan-huiskranten 0,66 euro keer de grootte van de oplage. Deze digitale krant kan geen beroep doen op het fonds. RTVI ontvangt dit jaar daarnaast een gemeentelijke subsidie van 156.343 euro.
