De meeste slachtoffers van vuurwerkincidenten zijn puberjongens en iemand die dat uit ervaring weet is één van de populairste YouTubers op dit moment: Milan Knol, die net zijn kanaal 1,34 miljoen abonnees bereikt. Hij werkt daarom mee aan de preventiecampagne die de Nederlandse Brandwonden Stichting is gestart in de hoop de jonge doelgroep te bereiken.
Volgens arts-onderzoeker Daan van Yperen van het brandwondencentrum Rotterdam en de afdeling traumachirurgie van het Erasmus MC zijn de meeste slachtoffers jonge jongens: 50 procent van alle slachtoffers is jonger dan zestien jaar en 90 procent is man. Het afsteken van vuurwerk is voor deze tieners geëindigd met brandwonden of letsel aan hun handen of aan hun ogen. ‘Vuurwerkletsel bepaalt voor deze jongens de (on)mogelijkheden voor de rest van hun leven. Op het gebied van werk, sport of relatie. De impact van een vuurwerkongeval kan dus enorm zijn,’ zegt hij.
Eigen ervaring
Milan Knol was als puber zelf betrokken bij een vuurwerkincident: ‘Toen ik dertien was stak ik in de kerstvakantie vuurwerk af voor mijn huis. Een jongen van een jaar of elf kwam naar me toe en vroeg mij om zijn vuurwerk ook aan te steken. Hij had een groot stuk bruin vuurwerk in zijn hand dat ik nog nooit had gezien. Toen ik het aanstak met mijn aansteeklont ontplofte het gelijk in de handen van de jongen. Ik weet nog dat die zwart waren. Meer heb ik niet gezien, want ik rende naar mijn moeder voor hulp. Ze vloog naar buiten, maar de jongen was al weg. We hebben hem nooit meer gezien. Ik vraag me nog steeds af hoe het met hem is afgelopen.’
Let ook op anderen
Van Yperen onderzocht alle patiënten in regio Zuidwest-Nederland die zich tijdens de jaarwisseling van 2017-2018 met vuurwerkletsel meldden op de Spoedeisende Hulp van de twaalf regioziekenhuizen of bij het Brandwondencentrum in Rotterdam. Zijn onderzoek liet ook zien dat de helft van de ongevallen veroorzaakt werd door het vuurwerk van een ander en de andere helft door het eigen gedrag. Van Ypere denkt te weten waarom: ‘Vuurwerk maakt iets roekeloos los bij mensen. Het nodigt uit tot onveilig gedrag. Bijvoorbeeld het gooien van vuurwerk naar elkaar en omstanders, of het vasthouden van aangestoken vuurwerk in je hand.’ Hij is daarom blij met het initiatief van de Nederlandse Brandwonden Stichting om dit jaar een aparte campagne te ontwikkelen voor tieners. ‘Soms zie je dat door vuurwerk een toekomstdroom in één nacht in duigen valt. En wordt iemand geen piloot of topsporter. Dat raakt me. Deze vloggers spreken dezelfde taal als de pubers waar wij ons zorgen over maken. Ik hoop echt dat de jongeren zich hierdoor aangesproken voelen.’
Knol wil met zijn vlog de aandacht vragen voor het veilig afsteken van vuurwerk: weten wat je afsteekt en nooit afsteken vanuit je hand. ‘Dat heb ik geleerd toen ik dertien was. En ik hoop dat mijn volgers dit van me willen aannemen.’
Wat heb je nodig?
Een vuurwerkbril (ook als omstander), een aansteeklont en een lanceerstandaard. Een plastic tas om je vuurwerk in te bewaren. Die vat niet snel vlam én kun je uit je hand laten vallen. Steek uiteraard alleen legaal vuurwerk af.
Hoe houd je het veilig?
- Draag geen brandbare kleding (nylon) en draag geen jas met wijde zakken of een capuchon. Ook een sterretje kan een grote brandwond veroorzaken wanneer het klem zit tussen jas en trui.
- Hou afstand. Gebruik een aansteeklont en hou altijd minimaal acht meter afstand van het vuurwerk. Let daarbij ook op de windrichting en bijvoorbeeld bomen.
- Steek nooit vuurwerk af vanuit je hand en gooi geen vuurwerk naar mensen of dieren.
- Lees overdag al de gebruiksaanwijzing. Er gebeuren vaak ongelukken doordat het te donker is om te lezen. Dan staat bijvoorbeeld het vuurwerk ondersteboven. Weten wat je afsteekt voorkomt dit.
- Steek vuurwerk dat niet afgaat nooit opnieuw aan en maak vuurwerkafval goed nat voordat je het opruimt.
