Staat u er wel eens bij stil waarom het rode kruis boven de snelweg staat? Het staat er nooit voor niets. Negeren van het kruis kan levensgevaarlijk zijn.
Zo was op 29 oktober 2014 de Zeeburgertunnel enige tijd in beide richtingen afgesloten omdat er een auto in de tunnel in brand stond. Toen de slagbomen opengingen om een politieauto te laten passeren, besloten enkele weggebruikers – ondanks de rode kruizen boven de weg – ook door te rijden. Een ongeduldige automobilist reed daarbij een weginspecteur van Rijkswaterstaat aangereden. Die kwam met de schrik vrij, maar dat had ook heel anders kunnen aflopen.
Het negeren van een rood kruis boven een rijvak levert in elk geval een confrontatie met het Openbaar Ministerie en een hoge boete op, en dat is niet zomaar een pesterijtje. De weg lijkt soms vrij te zijn, maar een rood kruis wordt – behalve om een gesloten spitsstrook aan te geven – alleen gebruikt als er echt wat aan de hand is. Bijvoorbeeld wanneer er een automobilist met pech staat, of wanneer er een hulpdienst dringend langs moet.
Ook wanneer wegwerkers of hulpverleners op de naastgelegen rij- of vluchtstrook aan het werk zijn worden rijstroken afgekruist. Daarnaast gebeurt dat voor de veiligheid vaak tijdens dichte mist of bij gladheid.
Bewustwording
Daniël Hees werkt als wegverkeersleider op een verkeerscentrale bij Rijkswaterstaat en is een actie gestart om het negeren van rode kruizen meer aandacht te geven. ‘Er gebeuren daardoor veel te veel onnodige verkeersongevallen en met name weginspecteurs zetten hun leven op het spel voor de veiligheid van alle weggebruikers. Mijn foto moet mensen bewust maken van het gevaar van het negeren van een rood kruis boven een wegdeel.’
Weginspecteurs zetten met hun gele pick-up de weg fysiek af tussen het aankomende verkeer en het incident. Hierbij wordt de dienstauto schuin op de af te sluiten rijstroken geplaatst. Ter ondersteuning zet hij of zij ook het DRIP op zijn auto aan met een pijl die naar een rijstrook wijst. Het Dynamisch Route Informatie Paneel is het bord waar de weginspecteur ook tekens of tekst in kan zetten. De loopt hij of zij achter de pick-up over de rijbaan om met zes verkeerskegels de rijstrook af te zetten.
200.000 overtredingen
Het rode kruis wordt vaak genegeerd. Gemiddeld is bijna twee keer per week wel een officiële melding van het negeren van een rood kruis, maar in werkelijkheid gebeurt het nog veel vaker. Rijkswaterstaat deed in 2013 onderzoek op de A1 bij Beekbergen en de A12 tussen Bunnik en Ede. Op die locaties (die volgens Rijkswaterstaat representatief zijn voor de rest van het land) reden gemiddeld 1500 weggebruikers per maand door ondanks de rode kruizen. ‘Als die twee trajecten representatief zijn, negeren automobilisten jaarlijks 200.000 tot 250.000 keer rode kruizen.’ zegt hoogleraar Verkeer Bert van Wee van de TU Delft.
Probleem is volgens de ANWB en verkeerskundigen dat het rode kruis sinds de komst van spitsstroken niet langer uitsluitend wordt gebruikt voor gevaarlijke situaties, zoals wegwerkzaamheden of het beschermen van een ongeluksplek. ‘Het rode kruis had van origine de betekenis ‘hallo, er is iets ergs aan de hand’, zegt Ad Vonk van de ANWB. ‘Maar als je als automobilist constateert dat er eigenlijk nooit iets aan de hand is op de afgesloten spitsstrook waar jij naast rijdt, dan vervalt dat besef.’
De ANWB en de Verkeersinformatiedienst (VID) stellen dat het rode kruis haar kracht verloren heeft door het veelvuldig gebruik bij spitsstroken. Ook hoogleraar Van Wee benadrukt dat vluchtstroken voor de komst van de spitsstroken niet massaal werden misbruikt. ‘Een aso die je via de vluchtstrook inhaalde, zag je bij wijze van spreken alleen in programma’s als ‘Blik op de Weg’.’
Hufterfeit
Het negeren van een rood kruis is sinds 1 januari 2015 aangemerkt als ‘hufterfeit’. Tot dat jaar leverde de overtreding een boete van 230 euro op, maar sindsdien beoordeelt het Openbaar Ministerie het gepleegde feit en lopen overtreders het risico voor de strafrechter te moeten verschijnen. Zij riskeren een rijverbod.
