Het Rijk en de provincies verlenen geen toestemming voor activiteiten die stikstofdepositie veroorzaken in Natura 2000-gebieden tot het rekenmodel dat de neerslag van stikstof berekent is verbeterd. Dat moet deze zomer gebeuren. Er moet een landelijk en eenduidig rekenmodel komen dat juridisch door de beugel kan.
Met die geactualiseerde versie van het rekenmodel moet het mogelijk worden om de effecten van activiteiten zoals landbouw, wegen en woningbouwprojecten op de natuur nauwkeurig te berekenen. Hierdoor kunnen initiatiefnemers zich beter voorbereiden op toekomstige vergunningaanvragen. Sinds de Raad van State op 29 mei het Programma Aanpak Stikstof naar de prullenbak verwees wegens strijdigheid met de Europese richtlijnen en en passant ook de beoordelingssystematiek die daarbij hoorde, is overal onduidelijkheid ontstaan over de rechtmatigheid van vergunningen. Ook in Zaanstad, dat nog bezig is om alle projecten die mogelijk door de uitspraak moeten worden herbeoordeeld op een rijtje te zetten.
Buiten schot
De hoogste bestuursrechter van ons land oordeelde dat de overheid onterecht op basis van gecalculeerde verrekeningen toestemming heeft gegeven voor allerlei projecten die voor meer stikstof in beschermde natuur zorgen, zoals vergunningen voor de uitbreiding van veeteeltbedrijven of de aanleg van wegen. De uitspraak heeft echter geen gevolgen voor projecten met een vergunning die al onherroepelijk is geworden. Het stedelijk gebied van Zaanstad wordt omringd door drie Natura 2000-gebieden: de polder Westzaan, het Wormer- en Jisperveld en de Kalverpolder en het Ilperveld, Varkensland, Oostzanerveld en Het Twiske. Al deze gebieden hebben last van stikstof.
In de Wet natuurbescherming staan regels voor de bescherming van de Nederlandse natuurgebieden en planten- en diersoorten. Sinds 1 januari 2017 gaan de provincies over het natuurbeleid en zorgen zij voor de vergunningen en ontheffingen. In de wet staat ook dat nieuwe economische activiteiten of uitbreidingen van bestaande activiteiten moeten worden getoetst op hun effecten op Natura 2000-gebieden. Zo groeien sommige beschermde plantensoorten alleen in voedselarme omstandigheden, terwijk meer stikstof zorgt voor voedselrijkere grond.
Sinds juli 2015
Op landelijk niveau daalt de neerslag van stikstof al langere tijd, maar het was moeilijk te bewijzen dat een afzonderlijke activiteit geen kwaad zou kunnen voor de natuur. Daarom zijn in 2008 aanbevelingen gedaan om dit probleem op te lossen met een programmatische benadering. Hieruit ontstond het Programma Aanpak Stikstof, dat op 1 juli 2015 van start is gegaan. Van de 160 zogeheten Natura 2000-gebieden krijgen 118 te veel ammoniak en/of stikstofoxide te verduren. Het PAS gold voor 118 Natura 2000- gebieden met stikstofgevoelige natuur (de PAS-gebieden) en verbond ecologische en economische doelen.
