Zaanstad is te vinden in de onderste regionen van een lijst met grote gemeenten waarvan de duurzaamheid van de mobiliteit onder de loep genomen is. De gemeente verdient samen met Alkmaar en Zoetermeer een onvoldoende voor zowel voorzieningen als beleid op dit gebied.
Een coalitie bestaande uit Natuur & Milieu, de Fietsersbond, Milieudefensie, MensEnStraat, Rover, het Longfonds en Wandelnet werken samen in een project om gemeenten ertoe te bewegen zogenoemde groene collegeakkoorden te sluiten. Onderzoeksbureau CE Delft ontwikkelde een benchmark voor 30 gemeenten, die de huidige situatie weergeeft op het gebied van actieve, gezonde en duurzame mobiliteit.
Aaneengesloten stedelijk karakter
Voor de benchmark werden de grootste gemeenten binnen de G32 en de G4 geselecteerd die een duidelijk aaneengesloten stedelijk karakter hebben. Deze lijst van 28 steden werd aangevuld met Middelburg en Emmen, omdat anders Zeeland en Drenthe niet vertegenwoordigd zouden zijn. Hoewel de meeste kilometers en de daarmee samenhangende CO2-uitstoot op wegen buiten de steden wordt veroorzaakt, is er wel een duidelijke samenhang tussen die uitstoot en stedelijke mobiliteit, want tenslotte heeft het leeuwendeel van de verplaatsingen een stad als herkomst of bestemming (of beide), aldus CE Delft.
CO2 in Zaanstad
De Gezondheidsraad adviseert om aanvullende maatregelen te nemen om de luchtvervuiling verder terug te dringen, want nog steeds veroorzaakt verkeerslawaai veel overlast en gezondheidsschade. Wat de uitstoot van CO2 betreft scoort Zaanstad prima: alleen Middelburg doet het beter en in vergelijking met rode lantaarndrager Leeuwarden is het verschil spectaculair. Maar dat kan, zo waarschuwen de onderzoekers, ook liggen aan het feit dat snelwegen en doorgaande wegen niet in de berekening zijn meegenomen en daar heeft de ene gemeente er nu eenmaal meer van dan andere.
Wordt gekeken naar de geluidsbelasting dan zakt Zaanstad beduidend af en komt de gemeente in het verkeerde rijtje terecht.
Fietsen blijkt in Zaanstad een relatief veilige bezigheid: de gemeente bezet de vierde plek met 26,5 slachtoffers van een fietsongeval per 1.000.000 gefietste kilometers. Dat zijn er meer dan in Eindhoven (14), Arnhem (18,8) en Hengelo (24), maar beduidend minder dan in Zwolle (132,1), Rotterdam (162) en hekkensluiter Groningen (165,5). Maar Zaanstad is dan ook geen echte fietsgemeente. En evenmin een plek waar veel kilometers lopend worden afgelegd.
Een verrassing is dat in Zaanstad meer 30-kilometerwegen (54 procent van het totaal) zijn dan 50-kilometerwegen en woonerven (een procent van het totaal) waar 15 het maximum is. Koploper is Apeldoorn met 74 procent, gevolgd door Enschede, Delft, Leeuwarden en Den Bosch met 70 procent. Helemaal onderaan deze lijst bungelen Amsterdam en Rotterdam (beide 44 procent), Heerlen (40) en Dordrecht met 34 procent.
Alle indicatoren bij elkaar opgeteld – wij brengen slechts een samenvatting; het hele rapport kunt u hier downloaden – ziet de eindscore van Zaanstad er als volgt uit:
