Stedelijk team voor gedupeerden kindertoeslagaffaire

De gemeente gaat de 'brede ondersteuning' die sinds 2021 wordt geboden aan gedupeerden van de kindertoeslagaffaire anders inrichten. 'Hoewel vele gezinnen op weg zijn geholpen, kwamen er in de afgelopen maanden signalen van zowel de gedupeerden als de ervaringsdeskundigen en de wijkteams dat er in de aanpak problemen worden ervaren,' schrijft het college aan de raad.

Onderzoek dat daarop is uitgevoerd naar de knelpunten en de verbetermogelijkheden heeft de conclusie opgeleverd dat er het beste een stedelijk team kan komen dat wordt aangestuurd door de gemeente. Het betekent dat deze taak niet langer bij de Sociale Wijkteams zal liggen. 'Het was een logische keuze om de wijkteams te vragen de brede ondersteuning namens de gemeente uit te voeren. Zij zijn immers bekend met de wijk en staan dicht bij de inwoners,' blikt het college terug. Er kwam een Meedenkgroep van gedupeerde ouders die ook fungeert als tussenpersoon voor ouders voor wie de stap naar het wijkteam nog te groot is. Op advies van de Meedenkgroep is in 2023 een Expertiseteam opgericht dat adviseert in complexe of vastgelopen situaties. Maar er wordt onvoldoende resultaat geboekt.

Brede ondersteuning is in de praktijk precies wat de term belooft: breed. Aanvankelijk werd tot tevredenheid van alle betrokkenen vooral ingezet op ondersteuning op het gebied van bijvoorbeeld schuldhulp en psychologische begeleiding, maar die vraag is steeds meer verschoven naar materiële voorzieningen, met name op het gebied van inrichting en medische kosten. 'Gedupeerden met wie in 2021 plannen zijn gemaakt, komen nu vaak terug voor aanvullende voorzieningen omdat anderen die hebben gekregen. Er kunnen discussies ontstaan over verschillende behandeling als het gaat om het toekennen van voorzieningen.'

Het aantal klachten van gedupeerden neemt toe, aldus de brief aan de raad. In de afgelopen drie maanden werden er tien geregistreerd over zowel de financiële vergoedingen als de bejegening door medewerkers. 'De onderliggende oorzaak lijkt echter te zijn dat de huidige werkwijze tekortschiet in het bieden van ondersteuning bij duurzaam herstel en zelfredzaamheid. Er ontstaan nieuwe problemen, zoals achterstanden in het betalen van vaste lasten, nieuwe schulden en andere hulpvragen. Ouders ervaren de noodzaak om opnieuw aan te kloppen voor ondersteuning.' Dat groeit de wijkteams boven het hoofd.

De gedachte achter het toekomstige stedelijk team is dat dát de besluiten over de toekenning van voorzieningen overneemt, zodat het gesprek tussen gedupeerden en hulpverleners niet vertroebeld wordt door materiële zaken maar over andere, onderliggende hulpvragen kan gaan. Het stedelijk team zal uiterlijk 1 september operationeel zijn, met een bezetting van zes fte. Al naar gelang de ervaringen kunnen daar later nog mensen bijkomen of kan er juist worden ingekrompen.

Er wordt nog onderzocht hoe de rol en positie van de ervaringsdeskundigen beter kan worden gefaciliteerd met een duidelijk omschreven rol in het proces als laagdrempelige toegang voor gedupeerden en als gids naar en begeleider bij gesprekken met het stedelijk team. 'In een proces waarin zo weinig kaders en handvatten zijn, is het steunen van elkaar en het leren van elkaar essentieel.' Het doel van de brede ondersteuning door gemeenten is 'doen wat nodig is zodat de gezinnen een nieuwe start kunnen maken en hun leven weer op kunnen pakken en herstellen van de gevolgen van de onterechte terugvordering'. Dat scheppen van voorwaarden voor een nieuwe start is tot nu toe onvoldoende uit de verf gekomen.