Veroorzaker zwerfvuil straks duurder uit bij niet zelf opruimen

Het college wil de regels in de Verordening Fysieke Leefomgeving aanpassen zodat het mogelijk wordt om mensen die zwerfafval veroorzaken financieel te laten opdraaien voor het opruimen. Dat is nu niet geregeld. Zaanstad bekeek de meest effectieve methode om veroorzakers van zwerfafval voor hun gedrag te straffen en houdt het bij de huidige bestuurlijke strafbeschikkingen, maar wel met toevoeging van de opruimparagraaf.

Het achterlaten van zwerfafval op straat is een breed maatschappelijk probleem. Het afval trekt ongedierte aan en is slecht voor de natuur, dier en mens. Handhaving kan bijdragen aan het oplossen van dit probleem, maar is lastig. Afgelopen jaar werden in totaal slechts vier strafbeschikkingen voor zwerfafval opgelegd. Dit komt onder andere doordat de pakkans kleiner is dan bij bijvoorbeeld parkeeroverlast. Is er een betere manier om de daders aan te pakken?

Twee opties

Met de bestuurlijke strafbeschikking gebeurt handhaving vanuit het strafrecht. De daadwerkelijke oplegging en de behandeling van eventuele bezwaar- en beroepszaken wordt gedaan door het Openbaar Ministerie en dat bespaart de gemeente veel tijd en werk. De opbrengsten van boetes gaan naar het Rijk. Nadeel is dat de overtreder niet kan worden gedwongen om zijn zooi alsnog zelf op te ruimen. Bestuurlijke boetes zijn een andere optie. Die kan de gemeente zelf opleggen vanuit het bestuursrecht, maar de hele afhandeling komt daarmee ook in handen van Zaanstad. De twee systemen kunnen niet naast elkaar worden gebruikt.

Schip van bijleg

Er is nu berekend hoeveel geld bestuurlijke boetes Zaanstad op jaarbasis zouden kosten dan wel opbrengen. Daarin zijn de personeelskosten voor Straattoezicht, Juridische Zaken en Crediteuren meegenomen. De boetebedragen voor een bestuurlijke strafbeschikking en bestuurlijke boete zijn per overtreding gelijk en zijn wettelijk vastgesteld op 160 euro. Op basis van deze cijfers zijn de verwachte kosten voor invoering van de bestuurlijke boete het eerste jaar 24.539 euro. Daarna zullen de medewerkers gewend zijn aan de nieuwe werkwijze waardoor de afhandeling sneller zal gaan, maar ook dan zal de gemeente er geld op moeten blijven toeleggen. En daar komt de personeelskrapte op het stadhuis nog bij.

Heterdaadjes

Er is dus voor gekozen om dat laatste pad niet te bewandelen. In de nieuwe situatie dient de BOA die de overtreder op heterdaad betrapt hem of haar eerst de kans te geven om het zwerfafval zelf op te ruimen. Daarbij wordt de overtreder erop gewezen dat de opruimkosten privaatrechtelijk op hem of haar worden verhaald als het afval blijft liggen en dat dit 83,29 euro gaat kosten bovenop de strafbeschikking van 160 euro.

Het handhaven op het achterlaten van zwerfafval op straat doen BOA's in de huidige situatie in uniform, waardoor de pakkans klein is. Om die te vergroten kunnen de bijzondere opsporingsambtenaren ook acties in burger uitvoeren. In verband met het capaciteitstekort is er echter geen mogelijkheid om structureel een koppel in burger in te zetten om te handhaven op zwerfafval, laat het college de gemeenteraad weten. Dit zou betekenen dat andere taken dan moeten blijven liggen. Indien mogelijk kunnen er op projectmatige basis wel gerichte acties in burger worden uitgevoerd.

Huisvuil

Onjuist aangeboden huishoudelijk afval is overigens weer een andere categorie, bijvoorbeeld een vuilniszak die naast een container is geplaatst. Daarvoor wordt een last onder bestuursdwang opgelegd. Dat is een herstelsanctie op grond van het bestuursrecht. De handhavers ruimen dan het onjuist aangeboden afval op. Indien zij een adres vinden worden de opruimkosten bestuursrechtelijk verhaald op de overtreder. Daar hangt een prijskaartje aan van 210 euro.