Tentoonstelling over Zaan in transitie in Zaans Museun

Het Zaans Museum presenteert vanaf 29 september de nieuwe tentoonstelling Stroom. De Zaan in beweging . Op veel plekken in Nederland zien we het landschap wezenlijk veranderen: industrie trekt zich terug, bewoning en recreatie rukken op. De Zaan is een schoolvoorbeeld.

De fotografen Bert Verhoeff en David Galjaard laten de veranderingen zien in het oudste industriegebied van continentaal Europa. Hun indrukwekkende foto’s tonen een streek vol contrasten en fungeren als een spiegel voor Nederland. Architect en Rijksbouwmeester Floris Alkemade en muzikant en nieuwkomer in de Zaanstreek Tim Knol spreken ieder een audiotour in. Knol maakte ook de soundtrack voor de tentoonstelling. Stroom. De Zaan in beweging is te zien tot en met 31 maart 2024.

Unieke mix

Langs de oevers van de Zaan trekt de kenmerkende industrie zich de laatste jaren steeds meer terug. Leegstaande fabrieken worden gesloopt of krijgen nieuwe bestemmingen, met andere bewoners of gebruikers. Veel industriegebieden in Nederland maken zo’n grote ruimtelijke en sociale transitie door, maar nergens is die verandering zo goed zichtbaar als langs de Zaan, aldus de samenstellers van de expositie. Uniek aan de Zaanstreek is dat lang niet alle bedrijvigheid verdwijnt, waardoor er een bijzondere mix ontstaat van wonen en werkenDocumentair fotografen Verhoeff en Galjaard zijn nieuwe inwoners van de Zaanstreek.

Kantelpunt

Zij legden het kantelpunt vast waarop de streek zich nu bevindt. ‘Toen David en ik hier ongeveer tegelijkertijd kwamen wonen, verbaasden we ons ontzettend over de manier waarop de mens en het mensenwerk samenkomen. Het contrast tussen de oprukkende woningbouw en de nog altijd aanwezige industrie vroeg erom vastgelegd te worden,’ aldus Verhoeff. In 125 nieuwe werken tonen beide fotografen een spannend tijdsbeeld van een streek in ontwikkeling. Sociale woningbouw naast torenhoge silo’s, badpakken rondom oude voedselfabrieken, recreatievaart tussen meterslange platbodems. Daarnaast portretteerden ze oude en nieuwe bewoners van de streek.

De tentoonstelling wordt in een regionale en nationale context geplaatst door Alkemade en Knol. Alkemade plaatst de transitie aan de Zaan in een breder Nederlands perspectief en verzorgt het essay bij de tentoonstelling. Muzikant Knol gaat met de geportretteerde bewoners in gesprek: hoe ervaren zij de transitie aan de Zaan? Hij beschrijft én bezingt de Zaan in een speciaal voor de tentoonstelling gemaakte soundtrack: Currents .

Fotoboek

Bij de tentoonstelling verschijnt een gelijknamig fotoboek dat de wandeling langs de Zaan van Verhoeff en Galjaard volgt, van noord naar zuid, van West-Knollendam tot Zaandam. Een inleidend essay van Alkemade en observerende teksten van Verhoeff voorzien de foto’s van context. De lezer wordt zo deelgenoot van de ervaringen van de fotografen. Het boek is een uitgave van Uitgeverij Noord-Holland en het Zaans Museum.