De rechter heeft de kant van een bewoonster van de Krokusstraat in Koog aan de Zaan gekozen en besloten dat Zaanstad onterecht de aangevraagde tijdelijke vergunning voor haar illegaal gebouwde mantelzorgwoning heeft geweigerd, Ook mocht de gemeente geen last onder dwangsom opleggen om de aanbouw weg te krijgen.
De zonder vergunning uitgevoerde verbouwing is al jarenkang inzet van een geschil tussen de eigenaresse en enkele buren. De heer des huizes maakte er tot zijn dood gebruik van en dat werd door de gemeente toegestaan, maar daarna claimde zijn weduwe dat zij er inmiddels afhankelijk van is geworden. De aanbouw op de begane grond bevat een rolstoeltoegankelijke slaapkamer en santaire voorzieningen, en die zijn onontbeerlijk voor mensen die de trap niet meer op kunnen en voor wie een traplift niet veilig is vanwege aanvallen van duizeligheid. Daar heeft de rechter begrip voor.
Fout aannemer
De aanbouw werd in februari 2016 gerealiseerd en bestaat uit een verbinding ussen de woning en een voormalige bakkerij, aan de zij- en achterkant van het huis. De bakkerij werd voor de verbouwing als schuur gebruikt. De door de bewoners ingeschakelde aannemer vertelde zijn opdrachtgevers onterecht dat zij geen omgevingsvergunning nodig hadden voor deze klus en ging aan de slag. De vergunning voor de mantelzorgwoning kwam er later alsnog, maar werd weer ingetrokken na het protest van enkele buren. Sindsdien is het hommeles.
Na de jongste uitspraajk in deze zaak wil Democratisch Zaanstad weten waarom de gemeente in 2016 in eerste instantie een permanente omgevingsvergunning verleende en of er destijds niet gekeken is naar mogelijke overlast van het bouwwerk voor de directe buren. De eigenaren zijn nooit uitgegaan van een tijdelijke voorziening, zo is uit alles gebleken. Na de dood van de eerste gebruiker in oktober 2019 eiste Zaanstad dat de keuken, douche en wasmachineaansluiting verwijderd zouden worden, omdat de ruimte niet meer nodig zou zijn voor mantelzorg.
Alternatieven
Er zijn voldoende vergunningsvrije of voor de buren minder belastende mogelijkheden waarmee binnenshuis gelijkvloerse voorzieningen kunnen worden gemaakt, aldus Zaanstad. Aangezien de bewoonster in een scootmobiel aan het verkeer kan deelnemen, werd haar medische toestand bovendien niet ernstig genoeg bevonden om van handhavend optreden af te zien.
De rechtbank Noord-Holland is het met Zaanstad eens dat de aanbouw niet de enige manier is waarop in de behoeften van de bewoonster kan worden voorzien, maar dat er ook andere – wel binnen het bestemmingsplan passende – mogelijkheden zijn. Zo zou de woning anders kunnen worden ingedeeld. Of er kan na het slopen van de bijgebouwen of een deel daarvan een vergunningsvrije uitbouw komen, direct aan de woning. Desondanks is het oordeel echter dat de gemeente in deze concrete situatie een tijdelijke omgevingsvergunning had moeten verlenen, ‘omdat verweerder het belang van eiseres niet in redelijkheid minder zwaarwegend heeft kunnen achten dan het belang van derde-partijen (de buren, red.) en het algemeen belang (precedentwerking, red.)’.
Sloop ook legalisering
Een verbouwing waarbij op zijn minst een deel van de bijgebouwen moet worden gesloopt én de woning anders ingedeeld moet worden, kan volgens de rechtbank in redelijkheid niet gevergd worden van een vrouw op leeftijd met gezondheidsproblemen die alleen maar kunnen verslechteren. Sloop van (een deel van) de voormalige schuur zou er bovendien toe leiden dat de door de buren verfoeide aanbouw opeens wél vergunningsvrij en dus toegestaan is, omdat het maximale bouwvolume dan niet langer wordt overschreden.
Vergunning of protest?
De dochters van de bewoonster hebben op de zitting toegezegd dat de aanbouw na het vertrek dan wel overlijden van hun moeder zal worden afgebroken of aangepast conform de regels van het bestemmingsplan. Tot dan moet er dus een tijdelijke vergunning worden afgegeven door de gemeente. Zaanstad kreeg twaalf weken de tijd om ddat te doen – of om in beroep te gaan tegen de uitspraak. Eén van de schriftelijke vragen van DZ is wat het is geworden.
Fractievoorzitter Juliëtte Rot stelt ook dat in twee civiele procedures die door de buren zijn aangespannen tegen de aannemer en diens klant de rechtbank heeft bepaald dat de aannemer volledig aansprakelijk is voor de illegale bouw. Waarom blijft het college dan de bewoonster aansprakelijk houden?
