De Politiewet verplicht gemeenteraden om elke vier jaar de beleidsprioriteiten vast te stellen en in Zaanstad, Wormerland en Oostzaan moeten hoofdthema’s als het aan hun bestuurders ligt de komende jaren ondermijning, jeugd & veiligheid, de lokale veiligheid, de sociale veiligheid en gedigitaliseerde criminaliteit zijn.
Het Integraal Veiligheidsplan dat morgen in de gemeenteraad wordt behandeld dient ook als basis voor afspraken met de politie en het Openbaar Ministerie. De lokale prioriteiten vormen samen met de landelijke de basis voor het meerjarenbeleidsplan van de Eenheid Noord-Holland. Omdat voorkomen altijd beter is dan genezen wordt zijn preventieve maatregelen belangrijk, vooral bij de jeugd, en daar wordt sterk op ingezet. Daar waar het niet anders kan wordt overgegaan op repressieve maatregelen, bijvoorbeeld om een onveilige situatie te beëindigen en eventuele schade zoveel mogelijk te beperken.
Verschuivende criminaliteit
Op dit moment domineren in het werkgebied van de politie Zaanstreek de onderwerpen ondermijning, wapengeweld, jeugdcriminaliteit, verwarde personen, gedigitaliseerde criminaliteit en maatschappelijke onrust. Het beeld in de drie Zaangemeenten is de afgelopen periode verschoven. Voor alle gemeenten geldt dat het aantal gepleegde high impact crimes, woninginbraken, straatroven en overvallen sinds 2018 structureel daalt. De uitzondering is de piek in straatroven in 2021 in Zaanstad, die in 2022 weer met 74 procent is gedaald.
Ondermijning en in het bijzonder drugscriminaliteit is een groeiend fenomeen. ‘Van drugslabs tot straatdealers: alle vormen van verdovende middelen criminaliteit zijn zichtbaar in het werkgebied. De greep die ondermijnende criminaliteit op de bovenwereld krijgt werkt verstikkend. Om effectief en duurzaam te kunnen interveniëren bij ondermijning wordt focus aangebracht. De focus richt zich op drugscriminaliteit en de achterliggende netwerken,’ aldus de uitleg van de colleges.
Geweld
Wat geweld betreft: dat is toegenomen in de openbare ruimte nadat de coronamaatregelen zijn opgeheven. ‘Meer dan eens ziet de politie dat geweld onlosmakelijk verbonden lijkt te zijn met de wereld van verdovende middelen. Verschillende wijken zijn opgeschrikt door zware vormen van geweld zoals schietpartijen, brandstichtingen en explosies. De aanpak van wapenbezit en wapengeweld is (en blijft) een van de prioriteiten.’
Meer jongeren naar justitie
Ook jongeren grijpen naar wapens en geweld. ‘Jongeren plegen in absolute zin niet méér delicten, maar de aard is wel verzwaard. Preventie en repressie wordt bemoeilijkt door de zwijg- en represaillecultuur. Sociale media neemt een belangrijke plaats in bij deze doelgroep, ook bij het plegen van criminaliteit. Ter illustratie: het aantal minderjarige verdachten dat door de politie overgedragen is aan het Openbaar Ministerie is in Zaanstreek – Waterland tot en met september 2022 al 20 procent hoger dan het totale aantal in 2021.’
Personeelstekort
In de huidige tijd staat ook bij de politie het capaciteitsvraagstuk centraal. ‘Er wordt het nodige gevraagd van de flexibiliteit en het schakelvermogen van de organisatie en de politiemensen. Maatschappelijke relevante ontwikkelingen vereisen dat er altijd scherp gekozen moet worden hoe de beschikbare capaciteit wordt ingezet. De onderbezetting is aanzienlijk. In de voorlopige berekening is begroot dat het basisteam Zaanstreek in 2023 een tekort van vier procent capaciteitsuren heeft’.
