Er komt steeds meer data beschikbaar en dat geldt ook voor data over de natuur. Zo helpt de inzet van algoritmen en nieuwe technologieën de provincie bij het monitoren van de biodiversiteit en de luchtkwaliteit. Het Rathenau Instituut onderzocht in opdracht van Gdeputeerde Staten de maatschappelijke en ethische vragen die deze inzet van digitale technologie oproept.
Data komen voor steeds meer mensen beschikbaar en dat kan ook leiden tot misbruik, door een verkeerde interpretatie van de cijfers. Welke data kunnen bijvoorbeeld dienen als bewijs voor de aan- of afwezigheid van een bepaald dier in een bepaald gebied? Noord-Holland vergaart samen met organisaties en vrijwilligers kennis over diverse aspecten van de natuur, waarbij data en nieuwe technologieën steeds belangrijker worden. Volgens beleidsmedewerker Nico Jonker helpt dat ook om beter in beeld te krijgen welke invloed bouwprojecten op de omgeving hebben.
De Kraaien
Jonker noemt in een interview op de website van het Rathenau Instituut als voorbeeld de aanleg van het nieuwe hockeycompex van De Kraaien in het Fortuinveld in Zaandijk. Jonker spreekt daarover in de verleden tijd: ‘Er was een plan om hockeyvelden aan te leggen vlakbij een Natura 2000-moerasgebied. De aannemer had de Noordse woelmuis niet aangetroffen, maar tegenstanders wel. Vragen zoals ‘wie verzamelt data?‘ en ‘hoe betrouwbaar zijn die data?‘ gaan dan natuurlijk spelen. Dat soort situaties, waar tegenstrijdige data een project stagneren, willen we voorkomen.’ In Zaandijk wonen wel degelijk zeldzame Noordse woelmuizen, maar zonder de inzet van natuurliefhebbers zou dat niet aan het licht gekomen zijn. Uiteindelijk maakte dit echter ook niet uit: de Omgevingsdienst Noord-Holland Noord (de vroegere Noord Regionale Uitvoeringsdienst Noord-Holland Noord ofwel RUD NHN) heeft afgelopen maand de ontheffing verleend voor de Noordse woelmuis en de waterspitsmuis die vereist is om het terrein te kunnen bebouwen. Wel kunnen nu de beschermde muizen naar elders verhuizen: er wordt een voor katten lastig te bereiken compensatiegebied aangelegd naast het hockeycomplex.
Valkuilen
De data kunnen ook aantonen dat de beschermde muis ergens daadwerkelijk niét voorkomt. Dat kan betekenen dat de natuur plaats moet maken voor de bouw en het kan volgens de provinciale projectleider Bodem en Groen voor vrijwilligers lastig te verteren zijn als blijkt dat ‘hun’ gegevens ergens de afbraak van de natuur faciliteren. Dit kan ertoe leiden dat het delen van data door vrijwilligers niet vanzelfsprekend blijft, waarschuwt Jonker. Initiatieven als het Nederlandse natuurplatform Waarneming.nl (met ook een Belgische zustersite) werpen weer nieuwe vragen op: het is niet ondenkbaar dat op het gebied van natuur straks een commerciële partij opstaat die een dergelijke database opkoopt en daarna nog slechts tegen een vergoeding data ter beschikking wil stellen.
https://twitter.com/ProvincieNH/status/1159407758782947328
Door de inzet van sensoren en camera’s besteden vrijwilligers nu meer tijd achter de computer en daar geniet niet iedereen van. Sommige vrijwilligers gaan liever de natuur in. Tegelijkertijd kan de inzet van automatische beeldherkenning vrijwilligers ontlasten. Een deel van het vrijwilligerswerk wordt dan geautomatiseerd: camera’s registreren en automatische beeldherkenning interpreteert. De inzet van nieuwe technieken kan bovendien ook nieuwe groepen vrijwilligers aanboren. Het blijkt dat veel niet-mobiele natuurliefhebbers veel tijd besteden aan het bekijken en noteren van waarnemingen op live webcams en dat zij via die beelden graag data analyseren.
Deze video staat op Waarneming.nl. De Belgische en Nederlandse websites die iedereen in staat stellen om natuurwaarnemingen op te slaan, te delen en vast te leggen werken samen met duizenden vrijwilligers en organisaties van natuurliefhebbers. De gegevens worden alleen verzameld en niet geinterpreteerd.
