Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft het in 2023 zwaar te stellen gehad met de gevolgen van extreem weer. De uitzonderlijke zomerstorm Poly, de extreme hoeveelheden neerslag in het najaar, storm Ciaran en ook nog hoogwater vlak voor de jaarwisseling vergden veel van de crisisbeheersingsorganisatie en van de gemalen.
Het nieuwe boezemgemaal bij Monnickendam kom meteen zijn nut bewijzen en werd direct ingezet om het vele water af te voeren. ‘Klimaatverandering maakte de bouw van dit nieuwe gemaal noodzakelijk. Om water in te laten bij droogte – vooral de veendijken in en bij Waterland zijn kwetsbaar – en om water af te voeren. Sinds 1906 was oktober niet zo nat en afgelopen november viel twee keer zoveel regen als in andere jaren. Daarom werd Gemaal Monnickendam nog voor de oplevering ingezet om op het hoogtepunt van de regenval 8700 kubieke meter water per minuut weg te pompen vanuit de Purmer Ee naar de Gouwzee. Om de enorme hoeveelheid neerslag ook elders in het beheergebied af te voeren, werden ook noodpompen geplaatst,’ zo blikt het waterschap terug op een bewogen jaar.
Meer energiekosten
Die leverde ook een overschrijding van de begroting op met 2,6 miljoen euro, die vooral te wijten is aan de hogere energiekosten voor extra pompcapaciteit. Portefeuillehouder Simon Ruiter toonde zich content met de complimenten van het bestuur richting organisatie tijdens de vergadering van het Algemeen Bestuur op 8 mei: ‘Minder dan een procent overschrijding van het budget in zo’n tumultueus jaar is echt een knappe prestatie van de medewerkers van HHNK.’
Bij een crisis moet een deel van het personeel in crisismodes. Eén keer werd opgeschaald tot alarmfase 1, en twee keer zelfs tot alarmfase 2 gedurende een langere periode. De onderhoudsploeg moest de schade door zomerstorm Poly, zoals omgewaaide bomen en afgebroken takken weer opruimen. Tot ver in 2024 houdt de schade van diverse stormen van vorig jaar onderhoudsmedewerkers bezig. De extreme regen in de herfst vroeg om plaatsing van noodpompen her en der, en tijdens Ciaran werden coupures en keersluizen gesloten.
Inspecties waterkeringen
Vervolgens zijn tijdens de periode met hoogwater in het IJssel- en Markermeer voortdurend inspecties gelopen om de waterkeringen te controleren. Deze inzet gaat ten koste van tijd voor gepland werk en verhoogt de druk op de organisatie. In de planning wordt wel rekening gehouden met incidenten, maar niet met vijf weken opschaling van zoveel medewerkers.
Begin februari werd Remco Bosma als dijkgraaf beëdigd door Commissaris van de Koning Arthur van Dijk. Vanwege de roerige weersomstandigheden, werd hij na zijn aanstelling door diverse media geregeld verzocht om duiding. Hij opende op 15 maart het stemlokaal op het hoofdkantoor waar kon worden gestemd voor een nieuw algemeen bestuur voor het waterschap. Zoals bij de meeste waterschappen won BBB, die samen met Waterplatform Groen, Water & Land, de VVD, PvdA en de fractie ‘ongebouwd‘ een coalitie heeft gevormd.
In 2027 moet het oppervlaktewater in heel Nederland voldoen aan een Europese richtlijn over de kwaliteit: de Kaderrichtijn Water. Om te beoordelen of het hoogheemraadschap voldoende doet om de doelen te halen, is de Universiteit van Utrecht gevraagd om een juridische quick scan. Op basis daarvan wordt medio 2024 een uitgewerkt actieplan gepresenteerd aan het algemeen bestuur. Tot nu toe is gestuurd op maatregelen die zijn afgesproken met de provincie. Onder meer zijn drie vismigratieknooppunten opgelost, is in totaal acht kilometer aan natuurlijke oevers gerealiseerd en zijn er pilots gestart op het gebied van defosfateren van oppervlaktewater.
