Vrees dat bewoners bij bouw windturbines buitenspel gezet worden

De Zaanse Energie Koöperatie (ZEK) en de koepel Energie Samen Noord-Holland voelen zich buitenspel gezet bij de ontwikkeling van windenergie in het Noordzeekanaalgebied. 'Uit door ons opgezette gesprekken met de betrokken bedrijven (Ballast Nedam, Pieter Bon, Ahold Delhaize en Port of Amsterdam) blijkt dat geen van hen bereid is serieus werk te maken van samenwerking met de ZEK om lokaal eigendom te realiseren.

Ze constateren 'dat er in de huidige uitwerking een grote kans dreigt te worden gemist'. 'Ondanks onze jarenlange inzet en constructieve betrokkenheid bij dit project, moeten we constateren dat lokaal eigendom bij de geplande windturbines geen plek wordt gegund. In eerste instantie is een door de ZEK voorgestelde grondpositie voor een windturbine afgewezen. Daarnaast krijgen wij tot nu toe bij de vier betrokken ondernemingen die wel grondposities bezetten geen toegang om lokaal eigendom en brede participatie vorm te geven,' aldus het schrijven.

Streven

In lijn met het Klimaatakkoord ondersteunt de provincie in beleidsstukken het streven naar 50 procent lokaal eigendom en de gemeentelijke spelregels voor windenergie van Zaanstad spreken van minimaal 50 procent lokaal eigendom. Lokaal eigendom betekent dat burgers en coöperaties uit de directe omgeving financieel kunnen meeprofiteren van de opbrengsten van turbines via mede-eigenaarschap. Dat geeft hen bovendien zeggenschap en vergroot het draagvlak.

Groter draagvlak

Lokaal eigendom verkleint ook het risico van ellenlange juridische procedures over de plaatsing van windmolens, omdat omwonenden vanaf het begin bij het project betrokken zijn. 'Wij zien bovendien dat lokaal eigendom goed te combineren is met bedrijfsbelangen. Ook als ondernemingen de stroom zelf willen gebruiken ('achter de meter') kunnen mede-eigendom,zeggenschap en rendement worden gedeeld met de omgeving,' schrijven non-profit organisatie ZEK en de koepelorganisatie. 

Geen houvast

Participatie wordt volgens hen beperkt tot een fonds of opbrengstdeling, maar niet tot eigendom. 'Daarmee dreigt de kern van het Klimaatakkoord en de spelregels uit beeld te raken. Tegelijkertijd horen wij in gesprekken met zowel de gemeente als de provincie dat zij groot voorstander zijn van lokaal eigendom. Maar zij voelen zich beperkt door het gebrek aan juridisch houvast, omdat de beleidsstukken spreken van slechts een 'streven' naar 50 procent lokaal eigendom en door het hardnekkige idee dat inzet voor de omgeving leidt tot vertraging of zelfs mislukking van projecten.' 

Garanties inbouwen

Zaanstad en Gedeputeerde Staten worden opgeroepen om ervoor te zorgen dat lokaal eigendom geen loze belofte wordt. 'Dit kan bijvoorbeeld vanuit de provincie door wegingseisen op te nemen waarin coöperatief eigendom en participatiepunten zwaar meetellen bij de beoordeling van het project. Gemeentelijk kan wellicht een officiële ‘verordening lokaal eigendom bij grootschalige elektriciteitsopwek’ ingezet worden. Daarmee wordt voorkomen dat afspraken vrijblijvend blijven en wordt geborgd dat de omgeving meeprofiteert.'