‘Symboolpolitiek,’ noemt de Nederlandse tabaksindustrie het komende verbod voor supermarkten om nog tabakswaren te verkopen. Voorzien worden lange rijen wachtenden voor speciaalzaken, omdat dit over negen jaar de enige winkels zijn waar nog sigaretten, shag, sigaren en e-sigaretten te krijgen zullen zijn.
Volgens branchevoorman Jan Hein Sträter gaat de maatregel niet voor minder rokers zorgen: ‘Mensen gaan toch ook niet minder wijn drinken als dat opeens niet meer in de supermarkt verkocht zou worden.’ Volgens de directeur van de Vereniging Nederlandse Sigaretten- en Kerftabakfabrikanten richt de overheid zich nu vooral op de supers omdat daar veel jongeren rondlopen, maar hij benadrukt dat zij de pakjes sigaretten nu al niet meer in de schappen kunnen zien liggen. ‘Waarschijnlijk zal het aantal rokers komende jaren wel verder afnemen, maar dat komt dan niet door dit verkoopverbod.’ Vanaf 2030 moet tabak alleen nog in speciaalzaken verkrijgbaar zijn.
Vanaf 2024
Vanaf 2024 mogen supermarkten geen sigaretten meer verkopen. Een jaar eerder zal de verkoop van tabak via internet al verboden zijn. De bedoeling is dat de gezondheid van Nederlanders verbetert. In 2040 zou er een rookvrije generatie moeten zijn, is de gedachte. Op dit moment wordt nog meer dan de helft van de sigaretten via de supermarkten aan de man gebracht. In eerste instantie zullen speciaalzaken en winkeltjes bij tankstations die verkopen moeten overnemen en uiteindelijk zal tabak alleen nog maar in de echte speciaalzaken te koop zijn. Sträter denkt dat dit niet zo makkelijk is als het lijkt, omdat ook de definitie van speciaalzaken verandert. Er zijn nu ongeveer 1500 van dit soort winkels. Maar volgens Sträter voldoen nog maar enkele honderden winkels aan de aanscherpte voorwaarden.
Minder tabaksdoden
Staatssecretaris van Volksgezondheid Paul Blokhuis voorspelt dat het verkoopverbod van tabak in supermarkten ervoor zal zorgen dat op termijn jaarlijks zo’n 60.000 mensen minder overlijden aan de gevolgen van roken. Ongeveer de helft van de rokers overlijdt uiteindelijk aan de gevolgen ervan, en volgens Blokhuis levert de maatregel op dat er 120.000 mensen minder roken in 2030. Vanaf 2024 is tabak eerst nog wel in bijvoorbeeld tankstations en lectuurzaken zoals Bruna te koop. Vanaf 2022 zijn sigarettenautomaten verboden.
Gemengde gevoelens
Pomphouders en tabaksspeciaalzaken uitten eerder al gemengde gevoelens over de aanstaande sigarettenban voor de supers. Zij krijgen door het besluit waarschijnlijk tijdelijk meer rokers over de vloer. Maar die extra omzet lijkt van korte duur. De supermarktbranche heeft nog nier gereageerd. Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel liet weten dat de koepel eerst de Kamerbrief hierover wil afwachten. Waarschijnlijk kost het besluit de supers straks veel omzet. Met de sigarettenverkoop zijn jaarlijks nu nog miljarden euro’s gemoeid.
In de Nederlandse tabaksindustrie werken volgens VSK nog zo’n 1000 mensen. Vroeger waren dat er veel meer, maar tegenwoordig worden de meeste sigaretten uit het buitenland geïmporteerd. In Nederland wordt nog in enkele fabrieken voornamelijk shag gemaakt, onder meer in Groningen bij Koninklijke Theodorus Niemeyer en in Joure bij Van Nelle Tabak. Ook zijn er nog kleine bedrijfjes die zich toeleggen op handgemaakte sigaren.
