Voorstel om beschermde status Oekraïners te verlengen tot maart 2027

De Europese Commissie stelt voor om de tijdelijke beschermde status van Oekraïense vluchtelingen te verlengen tot maart 2027, nu de aanvallen van Rusland voortduren en de situatie in Oekraïne onstabiel blijft. Dankzij de beschermde status is het makkelijker voor Oekraïense vluchtelingen om in EU-lidstaten te verblijven. De lidstaten moeten nog instemmen met dit en andere voorstellen.

Tegelijkertijd wil de Commissie dat gevluchte Oekraïners ook een perspectief voor de langere termijn hebben, bijvoorbeeld als ze besluiten om in een EU-land te blijven. Lidstaten moeten daarom kijken of het mogelijk is voor Oekraïners om een langere verblijfstatus te krijgen, bijvoorbeeld door verblijfsvergunningen op basis van werk, opleiding of door de status te krijgen van langdurige ingezetene. Dat laatste is mogelijk als een vluchteling al vijf jaar in de Unie verblijft. In Zaanstad wonen Oekraïners onder meer in het voormalige UWV-pand aan het Rustenburg, in flexwoningen in Assendelft en in de voormalige basisschool et Buut in Zaandam. 

Korte bezoeken

Ook wil de Europese Commissie dat lidstaten al serieus rekening houden met een scenario waarin Oekraïners willen en kunnen terugkeren naar Oekraïne. Daarvoor moeten korte bezoeken aan Oekraïne worden toegestaan zonder dat direct de EU-verblijfstatus wordt ingetrokken. Ook zouden lidstaten samen met de Oekraïense autoriteiten nu al moeten overleggen over informatiecentra voor mensen die willen terugkeren. Deze zogenoemde 'unity hubs' moeten Oekraïense vluchtelingen helpen met een geleidelijke terugkeer als dat straks eventueel weer mogelijk is.

Bijna 4,5 miljoen mensen

Op die manier wil de Commissie voorkomen dat als er niet meer gevochten wordt, er een massale ongecoördineerde stroom reizende Oekraïners op gang komt. Er verblijven ongeveer 4,3 miljoen Oekraïners in de Europese Unie. 'Sinds 2022 bieden we bescherming aan mensen die op de vlucht zijn voor de Russische agressieoorlog tegen Oekraïne en dat blijven we doen,' zei voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen. 'En samen met Oekraïne maken we de weg vrij voor mensen om terug te keren en hun huizen weer op te bouwen zodra het veilig is.'