Volle opvang geen excuus om Oekraïense ontheemde plek te weigeren

De voorzieningenrechter in Haarlem heeft Wormerland opgedragen een plek te vinden voor een Oekraïense vluchtelinge en het beroep van de gemeente op overmacht verworpen. Alle opvangplekken in Wormerland zijn bezet, maar volgens de rechter is er sprake van een resultaatsverplichting en geen inspanningsverplichting in de geldende wetgeving.

De in 2003 geboren ontheemde vrouw kwam naar eigen zeggen op 12 november dit jaar aan in Amsterdam en werd verwezen naar het Van der Valk Hotel in Oostzaan. De volgende dag verzocht ze om opvang bij het Rode Kruis en het liefst in de regio Oostzaan, omdat haar vader in één van de flexwoningen aan de Twiskeweg verblijft. Omdat alles vol was werd ze vervolgens op de wachtlijst gezet, maar daar nam de vrouw geen genoegen mee. Zij heeft geen geld om zelf onderdak te vinden en geen geen kennissen of familie waar ze kan verblijven. Zonder opvang is ze dakloos. 

Europese jurisprudentie

De vrouw voerde voor de rechter aan dat haar opvang moet worden geboden op grond van de geldende wet- en regelgeving en dat het dringende beroep van overheidswege om zelf tijdelijk opvang te vinden praktisch niet uitvoerbaar is, omdat ze geen inkomen of formeel verblijfsrecht heeft. Haar advocaat wees op jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie over de Opvangrichtlijn voor Oekraïners. Wormerland  kan opvang weigeren als er geen plek beschikbaar is, maar moet de vrouw dan wel overdragen aan de landelijke opvangvoorzieningen. Bovendien bestaat de mogelijkheid om opvang te bieden buiten de reguliere opvang om.

Bijna 60 wachtenden

Womerland stelde daar tegenover een inspanningsverplichting te hebben voor 132 bedden maar er zelfs 177 te hebben gerealiseerd. Gemeenten hebben een uitvoerende rol binnen de door het Rijk gestelde kaders: het Rijk bepaalt immers welke locaties gefinancierd worden. De eindverantwoordelijkheid en dus ook de resultaatsverplichting voor het realiseren van opvangplaatsen rust daarom bij het Rijk en niet bij de gemeente, zo stelde Wormerland. Er is een wachtlijst met 57 mensen die op opvang wachten. Daarbij komt dat het zeer moeilijk is om nieuwe opvanglocaties te realiseren.

Verantwoordelijkheid

De rechter ging er niet in mee. De gemeenten zijn door het Rijk verantwoordelijk gemaakt voor de uitvoering van de opvang en hebben de mogelijkheid om alternatieven in te zetten en te betalen als de opvang vol is. Ook kan een gemeente financiële middelen ter beschikking stellen zodat de ontheemde zelf opvang kan regelen en betalen.

'De voorzieningenrechter heeft begrip voor de problemen waarmee Wormerland zich geconfronteerd ziet, maar dit laat de wettelijke verantwoordelijkheid van verweerder om voor de opvang van ontheemden uit Oekraïne te zorgen onverlet,' aldus de uitspraak. Met het toewijzen van de voorlopige voorziening moet Wormerland aan de Oekraïense vrouw opvang verlenen tot een week nadat is beslist op haar bezwaar tegen de plaatsing op de wachtlijst. 

.