Toeristenbelasting en Airbnb blijven een heet hangijzer

26 jun 2020, 10:58 Actueel
screenshot 20200626 095607
Still online vergadering gemeenteraad Zaanstad

Kortgeleden pleitten Zaanstad.nieuws , De Orkaan , Dagblad Zaanstreek en RTVI Zaanstreek in een gezamenlijke oproep voor fysieke raadsbijeenkomsten in het gemeentehuis, omdat onder andere wegens technische haperingen de online vergaderingen noch voor de pers noch voor de inwoners goed te volgen zijn. Dat schaadt de lokale democratie. Gisteravond werd dit weer eens pijnlijk duidelijk: het werd achter het beeldscherm deels kijken naar een platte goudvissenkom.

Het digitale debat over het uitstellen van alle maatregelen met betrekking tot toerisme en belastingen vanwege de coronacrisis was voor een deel niet alleen lastig maar in het geheel niet te volgen. De bijdragen van Tjeerd Pietersma (PvdA), Ruud Pauw (Rosa) en Annemarie van Nieuwamerongen (VVD) waren niet te horen. Kennelijk kondigde de eerste een amendement aan, zo viel uit latere bijdragen te reconstrueren, maar de inhoud daarvan is ons niet duidelijk geworden. Wel dat er door verschillende fracties met belangstelling naar uitgekeken wordt.

Topjaar

Jos Kerkhoven van Democratisch Zaanstad is al sinds jaar en dag kritisch over de hoogte van de toeristenbelasting en ziet in het feit dat het aantal hotelovernachtingen vorig jaar met 90.000 daalde na de invoering van de zeven euro per persoon per nacht het bewijs dat Zaanstad op de verkeerde weg is. Wethouder Hans Krieger had even eerder laten vallen van 2019 'een topjaar' voor het Zaanse toerisme was geweest, waar Kerkhoven kennelijk in opperste verbazing naar geluisterd had. Melchior Mattens van de Partij voor de Dieren voorziet desondanks alweer een zonnige toekomst voor de sector als geheel, met steeds meer bezoekers op de Schans. Hij vindt wel er juist daarom nu al doorgepakt moet worden met het toezicht op en de handhaving van Airbnb-verhuur: het kan niet zo zijn dat die de hotels de genadeklap geeft.

Heel lastig

Jan de Laat (GroenLinks) liet weten eveneens tegen het ongelijke speelveld te zijn dat voortduurt met een laissez-faire ten opzichte van niet-geregistreerde particuliere vakantieverhuur: de toeristenbelasting moet voor iedereen gelden. 'Op ieder moment is bij mij in de straat kamer te huren voor 150 euro per nacht,' ontdekte hij middels regelmatige bezoekjes aan de website van het verhuurplatform. Dus hoe moeilijk kan het zijn om de logiesmogelijkheden die in Zaanstad worden aangeboden op een rij te krijgen. Nou, heel lastig, aldus Krieger. En Zaanstad staat er ook nog eens alleen voor nu de samenwerking met Amsterdam op een laag pitje staat omdat ze in de hoofdstad het toerismebeleid radicaal op de schop willen nemen.

Vastgoedcowboys

Waar de buurgemeente nooit meer terug wil naar de taferelen van voor de coronacrisis, daar liggen in Zaanstad de kaarten volkomen anders. Op de Zaanse Schans mag het dan wel een onsje minder, de sector heeft wél bezoekers nodig om overeind te blijven. En zijn hotelkamerprijzen hier te hoog door de hoge toeristentaks, dan zijn er in de omliggende gemeenten genoeg goedkopere alternatieven - of bij particulieren die daarvoor woningen inzetten die op de huidige huizenmarkt broodnodig zijn voor permanente bewoning. Dat laaste zit met name Roland van Braam van de SP dwars: na jaren praten over een oplossing 'laat het collge nog steeds de vastgoedcowboys gewoon hun gang gaan'.

Twijfel bij rendement

Wethouder Krieger liet na al die kritische noten weten voorbereid te zijn geweest op 'geluiden van teleurstelling', maar wees vooral naar externe factoren om nu niet door te zetten met het heffen, differentiëren en handhaven van de toeristenbelasting. 'Belastingontduiking is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de ontduiker zelf,' zei hij. Er is nog landelijke wetgeving op komst. Amsterdam heeft heel veel expertise op gebied van opsporing en handhaving van de toeristenverhuur maar laat het afweten. Maar ook: Krieger is er absoluut niet van overtuigd dat handhaving uiteindelijk geld voor de lege gemeentelijke schatkist zal opleveren. Wat als handhaving meer blijkt te kosten dan die oplevert?

Tijdelijke banen

Het is niet zo dat er op dit moment helemaal niet gehandhaafd wordt, aldus Krieger, maar er is volstrekt onvoldoende capaciteit om aan alle meldingen tegemoet te kunnen komen. Marc Wit (CDA) had daar wel een idee voor: zet door de coronacrisis werkloos geworden Zaankanters in bij de opsporing van platformverhuur en laat die hun resultaten doorspelen naar specialisten van de gemeente die er verder mee aan de slag kunnen. 'Een uitgelezen kans om anticyclisch te gaan investeren,' noemde Wit dat - en zowel goed voor de gemeente als voor de werklozen die op die manier weer tijdelijk aan de slag kunnen. Het voorstel kreeg van de portefeuillehouder echter een lauwe ontvangst.

Volgende maand verder

Of anderen er wel wat in zagen weten we niet. Pietersma viel weer weg. Na de woorden 'even voor de helderheid...,' was ook het geluid uit de bewegende mond van Pauw niet langer te horen. Het zou zich nog een paar keer herhalen, hoewel tegen het einde van het debat voor het eerst de stem van het PvdA-raadslid eventjes doorkwam. Hij liet weten begrip te hebben voor opstartproblemen met de handhaving, maar na 'ik wil er wel op wijzen...' was ook die geluidsverbinding weer weg. De gemeenteraad praat er op 2 juli opnieuw over. Hopelijk zijn de argumenten en vragen van alle fracties dan wel te horen.