'Snuffelfietsers' Sint Michaël College schrikken van fijnstof

Leerlingen van het Sint Michaël College in Zaandam en van het Amsterdamse Hyperion Lyceum menen dat Noord-Holland een fijnstofprobleem heeft. Met behulp van een speciale fietssensor ‘snuffelden’ zij het afgelopen schooljaar data over de luchtkwaliteit in hun omgeving bij elkaar.

De deelnemers presenteerden afgelopen week hun onderzoeksresultaten, conclusies en adviezen aan de provincie in het Hyperion Lyceum. De leelingen gingen het afgelopen schooljaar op pad met de snuffelfiets . Daarnaast kregen de scholen ook een sensor die op een vaste plaats kon worden gehangen. Hiermee zijn ze deel gaan uitmaken van het meetnetwerk en de lokale meetgroepen van Hollandse Luchten.

Van en naar Assendelft

De handleiding van een snuffelsensor is simpel: hang het kastje aan het fietsstuur en voilà, de snuffelfiets is klaar voor gebruik. Al fietsend brachten de leerlingen vervolgens de luchtkwaliteit van hun omgeving in kaart. Het belangrijkste onderzoeksgebied van Isa Deeterink en haar onderzoekspartners Marcel Touwen, Selma Igharghar en Stijn Boneveld was de fietsroute tussen Assendelft en de school. Op de muur van het lokaal van het Hyperion Lyceum tonen zij hun poster vol onderzoeksvragen, definities, routekaarten en kleurrijke grafieken.

Andere route

'We zijn erachter gekomen dat bij plekken waar veel verkeer is – zoals wegen en het spoor – veel meer fijnstof in de lucht zit,' legt Isa uit. 'Ook fabrieken met grote machines hebben invloed op de luchtkwaliteit. Daarnaast speelt het tijdstip een rol. We hebben metingen gedaan in de ochtend, middag en avond. Vooral tijdens de spits zagen we een hoger fijnstofgehalte.'

De resultaten hebben de groep aan het denken gezet. Zo neemt Isa tegenwoordig een andere route naar school, door de polder en over de dijk. Hoofdwegen en grote fabrieken vermijdt ze voortaan zoveel mogelijk: 'Veel beter voor mijn gezondheid.' Ook Selma is geschrokken van de metingen. 'Soms heeft de lucht een gekke kleur. Als ik langs de cacaofabriek fiets, ruikt het ook naar chocola.'

Ook thuis soms ongezond

Verbranding bij verkeersvoertuigen en fabrieken zijn de belangrijkste fijnstofbronnen, zo blijkt uit onderzoek van de jonge onderzoekers. Maar volgens Theron Thesing, Ishan Ramdien, Gijs Henrichs en Robin Vecht komt er ook bij dagelijkse huishoudelijke klussen als koken en stofzuigen fijnstof vrij. Zij deden onderzoek naar een onbekend potentieel fijnstofgevaar: spuitdeodorant. 'Fijnstof in een busje,' aldus Robin. 'Je staat er niet bij stil dat een product dat je dagelijks gebruikt ook dit soort stoffen kan bevatten.'

Het team spoot verschillende deodorantmerken in een doos. Het resultaat: een op hol geslagen sensor. Niet echt goed voor je gezondheid, zo concludeert het onderzoeksteam. Theron: 'Je spuit deo op je lichaam en doet je kleren erover heen, dus je ademt dat spul lange tijd in.' Een rolvariant van een spray kan natuurlijk ook.

Meer aandacht nodig

Er moet veel meer aandacht komen voor luchtkwaliteit en gezondheid, zo vinden alle snuffelfietsers. Wat volgt is een hele lijst van aanbevelingen voor de provincie. Bijvoorbeeld het beter spreiden van werktijden, zodat er minder fijnstofpieken zijn. Of meer investeren in milieuvriendelijker vervoermiddelen en technologieën. 'Er zijn al fijnstofreinigers voor in huis,' weet Stijn. 'Als we deze groter en krachtiger maken, dan kunnen ze misschien langs wegen of bij fabrieken worden geplaatst.'

Machteloos

Maar bewustwording is het belangrijkste, zo luidt de hoofdconclusie. Al voelt een aantal leerlingen zich een beetje machteloos. Het probleem is te groot en ze voelen dat ze weinig verandering teweeg kunnen brengen. Ook Robin maakt zich zorgen: 'Er is haast bij, want luchtkwaliteit is een wereldwijd probleem. In sommige landen lopen mensen zelfs met mondkapjes op straat. Waar veel mensen zijn, is ook veel fijnstof. En er wonen heel veel mensen in Noord-Holland.”