Slagingskans praktijkexamen rijbewijs B in Zaanstad bij de laagste in stedelijk gebied

Jaarlijks doen tienduizenden mensen praktijkexamen voor hun autorijbewijs, maar uit een data gedreven analyse van de slagingspercentages in de 20 grootste steden blijkt dat de uitkomsten sterk verschillen. Kandidaten die in Zaanstad examen doen staan er niet goed op, blijkt uit het onderzoek van Mohammed Chahid van  SoulDrive.

Rijschoolgegevens uit de periode april 2024 tot en met maart 2025 laten zien dat kandidaten in grote steden als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag gemiddeld aanzienlijk lager scoren dan chauffeurs in spe in steden als Zwolle, Breda en Den Bosch. Zo ligt het slagingspercentage in Amsterdam rond de 41 procent, terwijl dit in Zwolle oploopt tot ruim 59 procent. Zaanstad staat op plek vier van onderen.

Het centrale uitgangspunt van het onderzoek is de vraag in hoeverre  de locatie van een rijschool de slagingskans voor het praktijkexamen B beïnvloedt. En wat blijkt? De verschillen zijn niet marginaal, maar structureel. Ze roepen de vraag op in hoeverre externe factoren zoals verkeersdrukte, examenomstandigheden of locatiegebonden stress, van invloed zijn op de kans van slagen,' aldus onderzoeker Chahid. 'Hoewel elke kandidaat officieel aan dezelfde eisen moet voldoen, blijken omgevingsfactoren een aanzienlijke rol te spelen in het uiteindelijke resultaat. Meerdere externe onderzoeken ondersteunen dit beeld en wijzen op structurele invloeden die per regio verschillen.' 

Kandidaten in grote steden hebben te maken met drukke wegen, complexe verkeerssituaties en een hogere mentale belasting. Rotterdam scoorde in eerdere jaren het laagst met slechts 36,1 procent geslaagden (RijschoolPro, 2018). Examenroutes en beoordelingsstijlen verschillen per locatie. RTL Nieuws toonde in 2022 al aan dat individuele examinatoren structureel van elkaar kunnen afwijken in hoe streng zij beoordelen. En in regio’s met veel concurrentie drukken rijscholen hun prijzen, wat soms ten koste gaat van de kwaliteit. AutoTrack constateerde in 2023 dat duurdere rijscholen gemiddeld betere slagingspercentages behalen.

Examenstress

In onbekende of chaotische stedelijke omgevingen ervaren kandidaten vaker stress tijdens het examen. Dit beïnvloedt de prestatie. Landelijke data tonen aan dat van kandidaten in Limburg gemiddeld 61,2 procent slaagt, terwijl Zuid-Holland blijft steken op 44,9 procent (Autotheorie.nl). 'De combinatie van verkeersomstandigheden, opleidingskwaliteit en subjectieve factoren tijdens het examen maakt dat niet iedere kandidaat onder gelijke omstandigheden examen doet. Dit roept de vraag op of landelijke normering en gelijkwaardigheid binnen het rijexamenstelsel wel voldoende zijn gewaarborgd. Een eerlijker examen begint mogelijk bij meer bewustzijn van deze regionale verschillen,' aldus Chahid.

Bewustwording

De uitkomsten van zijn onderzoek zijn volgens hem niet alleen interessant, maar ook praktisch relevant. 'Voor rijscholen bieden de verschillen in slagingspercentages per stad een kans om kritisch te kijken naar hun lesaanpak en begeleiding. In regio’s met lage slagingspercentages kunnen instructeurs zich bijvoorbeeld meer richten op faalangstreductie, verkeersinzicht en oefenen op complexe routes. Voor leerlingen en ouders kan deze informatie helpen bij het kiezen van een rijschool of zelfs een examencentrum. Bewustwording van regionale verschillen kan leiden tot betere voorbereiding en realistische verwachtingen.'