Jongeren voelen stress vanwege groepsdruk en invloed sociale media

Jongeren voelen veel druk om te voldoen aan verwachtingen en lopen tegen hun grenzen aan. Ze staan voor veel uitdagingen, maar weten tegelijk heel goed wat ze nodig hebben. Dit blijkt uit landelijk, verdiepend, kwalitatief onderzoek onder jongeren waarin de thema's mentale gezondheid, stress, sociale media, vapen en pesten centraal staan. Ook de GGD Zaanstreek - Waterland werkte eraan mee. De specifieke resultaten voor Zaanstad vindt u hier.

Jongeren voelen zich vanuit verschillende kanten onder druk gezet. Door school, zichzelf (om hun toekomst veilig te stellen en niet onder te doen voor leeftijdsgenoten), ouders en sociale media die onzeker kunnen maken over het eigen leven. Ze zien school als grootste stressveroorzaker, maar daarnaast dragen drukke agenda’s en hoge verwachtingen eraan bij. Het is vaak de norm dat jongeren naast school sporten, een bijbaan hebben, hun sociale media bijhouden, vrienden zien en tijd hebben om te ‘ontstressen’. Dat laatste vinden ze moeilijk: vaak vinden zij alles even belangrijk.

Vapen 

Jongeren zijn zich ervan bewust dat vapen verslavend is en schadelijk voor je lichaam. Groepsdruk is volgens hen de belangrijkste reden om te gaan vapen. Ze vertellen dat het moeilijk is om ‘nee’ te zeggen, door de angst om buiten de groep te vallen en/of gepest te worden. De illegale handel via sociale media maakt vapen heel toegankelijk. Het is voor jongeren gemakkelijker om aan vapes te komen dan aan sigaretten of alcohol. Daarnaast is vapen aantrekkelijker dan het roken van tabak: het ruikt het niet en illegale vapes met smaakjes vinden veel jongeren het lekkerst.

Jongeren vertellen dat alles wat iemand doet, zegt, draagt of uitstraalt een reden kan zijn om gepest te worden. Ze denken dat er meer gepest wordt dan vroeger, omdat online pesten de drempel lager heeft gemaakt en het mogelijk heeft gemaakt om altijd en overal te pesten, ook na schooltijd en in de avond. Hoewel veel van het pesten online gebeurt, vinden jongeren het heel belangrijk dat er op school aandacht is voor een veilig klimaat waarin pesten niet wordt gedoogd.

Veilige basis 

De mate van stressbestendigheid, weerbaarheid en veerkracht bepaalt in grote mate óf en hoe goed jongeren met uitdagingen om kunnen gaan. Wat hierbij helpt is een veilige basis. Een thuisfront waarin zaken open besproken kunnen worden. Een vriendengroep waarbij je je thuis en veilig voelt. En een school waar een veilig klimaat heerst en iedereen zichzelf kan zijn.

Om al hun activiteiten op een gezonde manier te kunnen uitvoeren, geven jongeren aan dat zij behoefte hebben aan ondersteuning om beter te leren plannen en prioriteren. Daarnaast zeggen ze handvatten te willen om te ontstressen en weerbaarder te worden tegen groepsdruk en de negatieve gevolgen van sociale media.

Gezondheidsmonitor Jeugd

In het najaar van 2023 voerde de GGD Zaanstreek - Waterland samen met de andere GGD’en en het RIVM de Gezondheidsmonitor Jeugd uit. Dat is een vragenlijstonderzoek over gezondheid, welzijn en leefstijl onder jongeren die door ruim 188.000 leerlingen uit de tweede en vierde klas van 885 middelbare scholen van het regulier voortgezet onderwijs werd ingevuld. In Zaanstreek - Waterland waren dit ruim 4300 leerlingen van achttien scholen. Om de resultaten beter te begrijpen heeft GGD GHOR Nederland, namens de GGD’en en het RIVM de Stichting Alexander opdracht gegeven tot aanvullend verdiepend kwalitatief onderzoek.