Gasprijzen rijzen vooral de pan uit vanwege energiebelasting en BTW

Nederlandse huishoudens betalen aanzienlijk meer voor gas dan elders in Europa: in december 2024 had Nederland het op twee na hoogste gastarief. Dat blijkt uit onderzoek door Energievergelijk op grond van de meest recente cijfers in de Household Energy Price Index. De hoge prijs in Nederland is voornamelijk het gevolg van de hoge energiebelasting en BTW, die ruim 60 procent van het totale tarief uitmaken.

Uit de Europese prijsindex blijkt dat Nederlanders gemiddeld 17,8 cent per kWh gas betalen. Hierin zijn alle kosten die bij het gas horen inbegrepen, zoals de kale gasprijs, vaste kosten, belastingen en netbeheerkosten. Om een goede vergelijking van de gasprijzen tussen landen te maken wordt gerekend met een prijs per kilowattuur (kWh) als gestandaardiseerde maatstaf, omdat de verbrandingswaarde van gas per land kan verschillen.

Overheidsingrijpen

Alleen in Zweden en Zwitserland is de gasprijs nog hoger dan hier. Echter, omdat men in deze landen minder gas verbruikt en meer te besteden heeft valt de gasrekening daar naar verhouding lager uit. Een gemiddeld huishouden in Nederland verbruikt ruim 11.000 kWh gas per jaar. In onze buurlanden Duitsland en België is gas beduidend goedkoper, al is de elektriciteit daar dan weer duurder. Vooral op de Balkan is gas extreem goedkoop. De lagere gasprijzen daar zijn vaak het resultaat van overheidsingrijpen, zoals prijsplafonds en subsidies om de energiekosten voor huishoudens te verlagen.

De gasprijzen hierboven worden getoond in euro’s per kilowattuur in plaats van euro per kuub. Bron: Energievergelijk

We danken de hoge gasprijs in Nederland vooral aan de hoge belastingen. Uit een berekening van Energievergelijk blijkt dat 62 procent van het tarief dat huishoudens betalen naar de schatkist gaat. De onderzoekers van de Household Energy Price Index berekenden hoe hoog de belastingdruk op gas in Nederland is in vergelijking met andere landen. Zij concluderen dat Nederland verreweg de hoogste belastingdruk op gas heeft in heel Europa.

'De energiebelasting is in feite een soort accijns om het gebruik van gas te ontmoedigen en de overgang naar elektriciteit te stimuleren. Huishoudens die volledig van het gas af zijn en hun woning goed hebben geïsoleerd, betalen daardoor veel minder belasting op hun energierekening. Het probleem is dat de overstap naar een aardgasvrije woning voor veel huishoudens niet is weggelegd,' zegt energie-expert Koen Kuijper.

In 2025 zijn de energiebelastingen op stroom en gas overigens wel licht gedaald, maar dit scheelt slechts 0,58 cent per kuub gas en 0,88 cent per kilowattuur stroom. Daarentegen stegen de netbeheerkosten fors, waardoor huishoudens uiteindelijk meer kwijt zijn aan hun energierekening dan in 2024.

Gas en stroom

Bij een gemiddeld verbruik bestaat 35,3 procent van de energierekening uit belastingen, zoals energiebelasting en BTW, blijkt uit een berekening van Energievergelijk. Hierbij is de vermindering van de energiebelasting (ruim 630 euro korting per jaar) ook meegenomen. Stroom en gas worden in Nederland dus relatief zwaar belast. Het belastingaandeel daalt echter snel bij een lager stroom- en vooral gasverbruik, zeker in goed geïsoleerde woningen. Zo betaalt iemand met een hybride warmtepomp, die 3500 kWh stroom en 400 kubieke meter gas verbruikt, slechts 23 procent belasting op de energierekening.

Bron: Energiewijzer

Huishoudens die alleen stroom verbruiken, bijvoorbeeld 4000 kilowattuur per jaar, betalen slechts zeven procent belasting. Consumenten die nog minder stroom gebruiken, krijgen zelfs een belastingkorting dankzij de hoge vermindering van de energiebelasting, die ongeacht de hoogte van het verbruik wordt toegekend. Duidelijk is dus dat stroom veel minder zwaar wordt belast dan gas. Dat is goed te zien in de gemiddelde stroomprijzen binnen Europa. Nederland scoort hier met een kilowattuurprijs van 25,2 cent net boven het Europese gemiddelde (23,5 cent).