Het onderzoeksbureau &Van de Laar is kritisch over de wijze waarop de raad, het college en de ambtelijke organisatie hun rol vervullen, vooral in het samenspel met elkaar. Zo stellen de onderzoekers dat het debat in de raad te zeer verruwd is en dat de raad te versplinterd functioneert.
In het rapport It takes three to tango staat dat de raad meer gericht is op verschillen dan op het gezamenlijke belang van de stad en zijn inwoners. Het college is naar het oordeel van de onderzoekers ‘onvoldoende stevig’ in de eigen koers en als ‘buffer’ tussen raad en de ambtelijke organisatie. Het ambtelijk apparaat kampt met een tekort aan medewerkers. De gemeenteraad gaf afgelopen december opdracht tot een onafhankelijk onderzoek naar het samenspel tussen raad, college en organisatie én de knelpunten in de ambtelijke organisatie.
Tot 200.000 inwoners
‘Zaanstad heeft volop kansen tot economische ontwikkeling. De unieke ligging van de gemeente in het overgangsgebied tussen Amsterdam en het Noord-Hollandse achterland, in het hart van de Metropoolregio Amsterdam, maakt dat de stad kan groeien naar 180.000 tot 200.000 inwoners in 2040. Het benutten van deze kansen voor inwoners en ondernemers stelt hoge eisen aan de samenwerking en prestaties op het stadhuis,’ stelt projectleider Stan van de Laar van &Van de Laar.
Er gaat veel goed binnen de gemeente, maar de opgaven zijn fors en de ambities zijn hoog. ‘Dat vraagt om een collectief besef op de noodzaak tot versterking van het samenspel en het aanpakken van knelpunten in de organisatie. De kansen voor de stad zijn te mooi om daarin niet te investeren. Zaanstad moet groeipijnen wegnemen om groeikansen te verzilveren’.
Confronterend
Burgemeester Jan Hamming laat in een reactie weten weten het rapport ‘confronterend’ te vinden, maar ziet een rol voor de stuurgroep met vertegenwoordigers uit de politiek, het bestuur en de ambtenarij om aan de slag te gaan met de geboden handreikingen. ‘Dat verdienen onze inwoners en ondernemers. Het is mijn wens om met het nieuwe college, samen met de raad en de organisatie in verbinding met de partners in de stad onze ambities te realiseren.’
Duiventil
Dan is het ook wenselijk dat het stadhuis minder op een duiventil gaat lijken. In de afgelopen vijf bestuursperioden (2002 – 2022) stapte acht wethouders vroegtijdig op, waarvan vier om politieke redenen. In dezelfde periode waren er negen burgemeesters, waarvan vijf waarnemers. Tussen 2018 en nu waren er bovendien drie gemeentesecretarissen. Momenteel is er een vacature voor een griffier – een functie waarop volgens een verslag van het presidium geen van de huidige plaatsvervangende griffiers wenst te solliciteren.
Vervolg
De onderzoekers stellen voor om te gaan werken met ontwikkelagenda’s voor zowel de raad en het college als de organisatie om de stuurgroep vanuit deze drie geledingen in het leven te houden de komende jaren en om ‘sámen regie te voeren op het verbeteren van het onderlinge samenspel’. Op 2 juni presenteert bureau &Van de Laar haar bevindingen aan de gemeenteraad, waarna die het onderwerp op 9 juni bespreekt en er op 16 juni een besluit over neemt.
